Edebiyat Tarihi Kaynaklarına Eleştirel Bir Yaklaşım: Osmanlı Müellifleri ve Tuhfe-i Nâilî Örneği
(A Critical Approach to Sources of Literature History: The Writers of Ottoman And the Sample of Tuhfe-i Naili
)
|
Yazar
|
:
Gökhan ALP
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
1-21
|
Özet
Osmanlı Devleti’nde, tarih bilincinin kurumsallaşmasıyla birlikte vakanüvislik, kurumsal bir yapı hâline gelmiş; geçmişi kayıt altına almak sadece siyasî, askerî, malî vb. alanlarda kalmayarak ilim, kültür, sanat ve edebiyat sahalarında da çok çeşitli eserler yazılmıştır. Devlet müesseselerindeki bürokratların, belirli şehirlerdeki meşhurların, mutasavvıfların, şair, bilgin ve musiki üstatlarının bir araya getirildiği biyografik eserler, edebiyat tarihi araştırmalarının vazgeçilmez bir unsuru olmuş; kültürel ve edebî hayatın bir ürünü olmakla birlikte bu eserler, dönem araştırma ve incelemeleri için önemli bir belge ve kaynak hâline dönüşmüştür.
Öne çıkan isimlerin hâl tercümelerini toplum bilincine taşıyan disiplin içerisinde biyografi alanında yer alan ve edebiyat tarihi açısından önemli bir yere sahip olan Osmanlı Müellifleri ve Tuhfe-i Nâilî söz konusu mezkur bilincin sürekliliğini sağlayan bir yaklaşımla tahrir kılınmıştır. Biyografik sahada modern ve bilimsel bir anlayışla günümüz okuyucusuna uzanan çalışmalarda başvuru kaynakları arasında yer alan bu eserler, yer yer verdikleri yanlış bilgiler neticesinde bazı çalışmaların hatayla malûl olmasına yol açmıştır. İncelenen kaynaklarda yazar dikkatsizliğinden, kaynakların yeterli derecede incelenmemesinden, hatalı bilgilerin aynen tekrarından hareketle bu makalede, edebiyat
tarihi kaynaklarının bilimsel eleştiri süzgecinden geçirilmesi
gerekliliği ortaya konulmuş; birtakım tespitler ışığında
biyografik kaynaklara yönelik saptamalar paylaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Edebiyat Tarihi, Biyografi, Tenkit, Osmanlı Müellifleri, Tuhfe-i Nâilî
Abstract
the Ottoman Empire, with the institutionalization of historical awareness, historians became an institutional structure. To record only the past political, military, financial, etc. A variety of works have been written in the fields of science, culture, art and literature. Autobiographical works in which bureaucrats in state institutions were gathered, celebrities in certain cities, mystics, poets, scholars and music masters, became an indispensable element in the research of the history of literature. Although these works are a product of cultural and literary life, they have become an important document and source for research and study.
The books of The Writers of Ottoman and Tuhfe-i Naili, which occupy an important place in the field of biography and occupy an important place in the history of literature in the specialization that transfers the translation of prominent names to public consciousness, with a methodology that ensures the continuity of the mentioned consciousness. These works, which are considered among the reference sources in studies that reach today’s reader with a modern scientific understanding in the field of biography, have caused some studies to be mistakenly suspended due to the misleading information they
contained. In this essay written on the basis of the author’s
negligence in the analyzed sources, insufficient
examination of sources, and the careful repetition of
misinformation, the necessity of scientific criticism of the
sources of the history of literature is put forward; ın light
of some of the results, decisions regarding biographical
sources have been shared.
Keywords
Literary Dates, Biography, Criticism, The Writers of Ottoman, Tuhfe-i Naili