XIX. Asrın Bilinmeyen Şairi Vasfî ve İki Elif-Nâmesi
(The Unknown Poet Of The 19th Century Vasfi And His Two Elif-Names
)
|
Yazar
|
:
Ayten Yıldırım
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
691-713
|
Özet
Girift ve karmaşık bir sistemin üyeleri olan ve dildeki sesleri
gösteren harfler, aynı zamanda şairlerin niyetlerini dile
getirme, maksatlarını görünür kılma gibi sebeplerle benzetme
amacıyla da kullandıkları işaretlerdendir. Dolayısıyla Türk
edebiyatında da harflerle ilgili pek çok edebî malzeme
bulunmaktadır. Harflerin edebî malzeme olarak tercih edildiği
kullanım alanlarından biri de elif-nâmelerdir. Elif-nâmeler ile
şairler, hünerlerini bir sanat gösterisine çevirerek eserlerinde
sergilemeye çalışmışlardır. Kafiye bulmak için türlü sıkıntılara
katlanan şairler, mısra başı için de harflerin tayin ettiği
muhtevaya uygun kelimeleri bulmak zorunda kalmış, böylelikle
hem mısra başına hem de sonuna hükmetmiş, şairliklerini
ispatlamak istemişlerdir. Bu çalışmada harflerin kullanım
alanlarından biri olarak karşımıza çıkan elif-nâmelerin tanımı,
şekil ve muhteva özellikleri hakkında bilgi verilmiş, tezkirelerde
ve dönemin kaynaklarında hakkında şimdiye kadar bilgi
bulunamamış Seyyid Hafız Ali Vasfî’ye ait iki elif-nâme
tanıtılmıştır. Bu bağlamda XIX. asrın ilk yarısında yaşamış bir
şair olan Vasfî’nin bilinen tek eseri olan “Güft-i Vasfî” adlı
eserinde yer alan elif-nâmeleri tanıtılmadan evvel, hayatı ve
edebî kişiliği hakkında kısaca bilgi verilmiş, sonrasında iki elifnâmesi
şekil ve muhteva açısından incelendikten sonra asıl metinler çalışmanın en sonunda okuyucuların istifadesine
sunulmuştur. Dolayısıyla bu makale ile XIX. asırda yaşamış
Vasfî mahlaslı şairi iki elif-nâmesiyle birlikte tanıtmak ve bu
metinleri elif-nâme külliyatına katarak bu alandaki çalışmalara
katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Divan Şiiri, Elif-nâme, Vasfî, Alfabe, Harfler.
Abstract
Letters, which are members of an intricate and complex
system show the sounds in language, are signs that poets
use for simile purposes, such as expressing their intentions
and making their purposes visible. Therefore, in the in
Turkish literature, there are many literary materials
related to letters. One of the usage areas in which letters
are preferred as literary materials is Elif-nâme. Poets with
Elif-nâmes have tried to display their skills in their works
by turning them into an artistic show. Poets, who went
through all kinds of troubles to find rhyme, had to find
words suitable for the content determined by the letters for
the beginning of the verse, so they dominated both the
beginning and the end of the verse and tried to prove their
poetry. In this study, information is given about the
definition, shape and content features of elif-nâmes, which
are encountered as one of the usage areas of letters and two
elif-nâmes belonging to Seyyid Hafız Ali Vasfî, a poet who
lived in the first half of the 19th century, about whom no
information has been found so far in the biographies and
the sources of the period, are introduced. In this context,
before introducing the elif-nâmes in Vasfî's only known
work, "Güft-i Vasfî", brief information about his life and literary personality was given and after the two elif-nâmes
were examined in terms of form and content, the original
texts were presented to the readers at the end of the study.
Therefore, with this article, it is aimed to introduce two the
poet with the pseudonym Vasfî who lived in the 19th
century, together with his two elif-nâmes and to contribute
to the studies in this field by adding these texts to the elifnâme
corpus.
Keywords
Divan Poetry, Elif-nâme, Vasfî, Alphabet, Letters.