Dîvân-ı Hikmet ve Garib-nâme’de Himmet
(Sufi Aspiration in Divan-ı Hikmet And Garib-Name
)
|
Yazar
|
:
Meliha Yıldıran Sarıkaya
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
583-615
|
Özet
Bazı kelimelerin anlam kapasiteleri bazılarına nazaran daha
geniş ve çeşitlidir. Bu tür kelimeler ifadeye zenginlik ve derinlik
kattıkları için rağbet görürler. Fakat aynı gerekçe kastedilen
anlamın kapalı kalmasına da yol açabilmektedir. Anlam
çerçevesi geniş olan bu kabil kelimeler ekseriyetle yabancı
kökenli kelimelerdir. Türkler İslâmiyeti kabul ettikten sonra
yeni dinî kavramlarla karşılaşmışlardır. Bu kavramların
Türkçede karşılıkları olmadığı için Arapça ve Farsçadan
kelimeler alınmıştır. Örnekleri az olmayan bu kelimelerden biri
“himmet” kelimesidir. Arapça kökenli olan bu kelime Türkçeye
Farsça üzerinden gelmiştir. Himmet kelimesi Türkçede
Arapçadaki anlamından daha farklı bir anlamda
kullanılmaktadır. Bu çalışmada himmet kelimesinin Türkçede
hangi anlamda kullanıldığı üzerinde durulacaktır. Bunun için
öncelikle sözlükler incelenmiştir. Ayrıca Türk edebiyatının
kadim metinlerinden olan Dîvân-ı Hikmet ve Garib-nâme’de
himmet kelimesinin hangi anlamlarla yer aldığı üzerinde
durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Himmet, Türkçe, Arapça, Dîvân-ı Hikmet, Garib-nâme.
Abstract
The semantic capacity of some words are wider and
more diverse than others. Such words are widely used since
they add amplitude and depth to the expression. However,
the same reason may cause the meaning to be implicit.
These words, which have a wide semantic framework, are
mostly words of foreign origin. After the Turks emberaced
Islam, they encountered new religious concepts. Since
these concepts do not have equivalents in Turkish, words
were loaned from Arabic and Persian. One of these words,
whose examples are not few, is the word “himmet”. The
word himmet, which is of Arabic origin, came to Turkish
through Persian. The word himmet is used in a different
meaning in Turkish than in Arabic. In this study, it will
be emphasized in which sense the word himmet is used in
Turkish. For this purpose, firstly, dictionaries were
examined. In addition, the meaning of the word himmet in
Dîvân-ı Hikmet and Garib-nâme, which are among the
earliest texts of Turkish literature, is dwelled on.
Keywords
Himmet, Turkish, Arabic, Divan-ı Hikmet, Garibname.