16. Yüzyıl Sûfî Şairlerinden Abdülmecîd Bin Şeyh Nasûh’un (Mecîdî) Kıssa-i Çoban Mesnevisi
(The Shepherd Story, Masnavi of Abdulmecid Bin Sheikh Nasuh (Mecidi), a 16th Century Sufi Poet
)
|
Yazar
|
:
Hacı İbrahim Demirkazık
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
64-122
|
Özet
16. yüzyılda yaşayan Abdülmecîd bin Şeyh Nasûh, dinî
ilimler üzerine pek çok eser kaleme almıştır. Abdülmecîd Efendi,
aynı zamanda Türkçe manzum eserler yazıp manzum
tercümeler de yapmıştır. Zeyniyye tarikatının
postnişinlerinden Tosyalı Şeyh Nasûh bin İsrail’in oğlu olan
Abdülmecîd Efendi şiirlerinde Mecîdî mahlasını kullanmıştır.
Abdülmecîd Efendi Arapça ve Farsça eserlerinin yanında tespit
edebildiğimiz kadarıyla yirmi dört de Türkçe eser yazmıştır.
Bunlardan biri de mesnevi nazım şekli ile nazma çektiği ve
yalnızca bir nüshasına ulaşabildiğimiz Kıssa-i Çoban’dır. Eser
Mevlânâ’nın Mesnevî-i Ma‘nevî’sinde yer verdiği Hz. Musa ile
çoban kıssasının çeşitli ilavelerle genişletilmiş bir tercümesidir.
Mecîdî eserini oluştururken Dede Ömer Rûşenî’nin 1475-76
yılında yazdığı Çobannâme adlı eserini model almıştır.
Bu çalışmada biyografik kaynaklar ile daha önce yapılan
çalışmalardan istifade edilerek Abdülmecîd bin Şeyh Nasûh’un
hayatı hakkında bilgi verilmiş ve Türkçe eserleri üzerinde
durulmuştur. Bunun ardından çalışmanın konusu olan Kıssa-i
Çoban’ın incelenmesine geçilmiştir. Burada ilk olarak eldeki
yazmadan hareketle Kıssa-i Çoban’ın yazılış/tercüme tarihi,
beyit sayısı ve yazılış/tercüme sebebi ortaya konulmuştur. Daha
sonra eserin konusuna kısaca değinilmiş, ardından eserde yer
alan bölümler ve bu bölümlerin içeriğine dair bilgi verilmiştir.
Bunu müteakip Dede Ömer Rûşenî’nin Çobannâme’si ile
Mecîdî’nin Kıssa-i Çoban’ı genel hatlarıyla mukayese edilmiş
ve Kıssa-i Çoban’ın tespit edilen nüshasının hususiyetleri
üzerinde durulmuştur. Çalışmada son olarak elde olan nüshadan hareketle Kıssa-i Çoban’ın tenkitli metni ortaya
konulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Mecîdî, Hz. Musa, Osmanlı şiiri, mesnevi, tercüme.
Abstract
Abdulmecîd bin Sheikh Nasûh, who lived in the 16th
century, wrote many works on religious sciences. He also
wrote poems in Turkish and made verse text translations.
Abdulmecid is the son of Sheikh Nasuh bin Israel who one
of the leader of the Zeyniyye sect. He used the pseudonym
Mecidi in his poems. In addition to his Arabic and Persian
works, he wrote twenty-four Turkish works as far as we
can determine. One of them is Kissa-i Choban. The work
was written/translated in masnavi verse. We were able to
access only one copy of the work. The work is an expanded
translation with various additions of the story of Moses
and the shepherd, which is included in Mevlana's
Masnavi. While composing his work, Mecidi took an
example Dede Omer Rusheni's work, named
Chobannameh, written in 1475-76.
In this study, information about the life of Abdulmecid
bin Sheikh Nasuh is given and his Turkish works are
emphasized. After this, the examination of Kissa-i Choban
was started. Here, first of all, the date of
writing/translation, the number of couplets and the reason
for writing/translation Kissa-i Choban are revealed based
on the manuscript. Afterwards, the subject of the work was
briefly mentioned, and then the sections in the work and
the content of these sections were given. Subsequently,
Dede Omer Rusheni's Chobannameh and Mecidi's Kissai
Choban were compared in general terms. After that,
information is given about the characteristics of the
identified manuscript of the work. Finally, the critical text of Kissa-i Choban is given by making use of it’s
manuscript.
Keywords
Mecidi, Moses, Ottoman poetry, masnavi, translation.