Fal Kültürü ve Bir Manzum Nebat Falnâmesi Örneği
(The Fortune-telling Culture and A Sample of Floral Fortune Book in Verse Form
)
|
Yazar
|
:
Abdülkerim Gülhan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
16
|
|
Sayfa |
:
145-166
|
Özet
Bilinmeyeni ve geleceği öğrenme merakı, insanların ortak
kişilik özelliklerindendir. Böyle olunca, bazı işaretler üzerinden,
birtakım yöntemlerle bilinmeyeni tahmin işi sayılan
falcılık; binyıllar öncesine dayanan ve hemen her toplumda
görülebilen bir uygulamadır. Türk toplumunda da yaygın
bir gelenek olan fal ve falcılık üzerine klasik edebiyatımızda
da çeşitli fal usullerini konu edinen ve genel adıyla Falnâme
olarak bilinen birçok eser yazılmıştır. Yazımızda falın
kültürümüzdeki yeri ve önemi hakkındaki bilgilerden sonra;
diğer iki bölümünün istinsah kayıtlarından on sekizinci
yüzyılın ilk yarısı içerisinde kayda geçirildiği sanılan el
yazması bir eser içerisindeki, ne zaman ve kimin tarafından
söylendiği şimdilik bilinemeyen, başlığı da olmayan, meyve
ve çiçek gibi nebat isimleri üzerinden niyet tutma ve kur’a
falı niteliğinde; “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla ikişer
beyitlik bendler halinde, klasik şiirimizin mazmunları
çerçevesinde söylenmiş; baş kısmında 15x5 bölümlük, 1-2-
4-8-16 ritmik sayılar altında fal uygulama şeması da
bulunan ve toplam 30 bendden oluşan bir manzum Falnâme
örneği bilim, kültür ve edebiyat âlemiyle paylaşılmak
istenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Fal, Falnâme, nebat, klasik edebiyat.
Abstract
Curiosity of the unknown and hearing about future is
among the common characteristics of human beings. Thus,
fortune-telling considered as guesswork of the unknown
through some signs by several methods is a common
application in almost all societies dating back to old ages.
Fortune-telling is among the common traditions in
Turkish society as well; and a variety of literary works
focusing on different ways of fortune telling and known as
“Falnâme” in general have been written in Turkish Classic
Literature. In this paper, after giving general information
on the place of fortune-telling in the Turkish culture, a
sample of fortune book in verse form is shared with the
readers of scientific, cultural and literary Works. This
sample of verse fortune book takes place in a manuscript
and the two other parts of this verse are thought to have
been recorded in the first half of 18th century. It’s unclear
that by whom and when the verse is told and it has no title.
The verse is done by wishing on the names of various fruits
and flowers – like a raffle fortune. It is told within the
framework of classical poetry forms – in two couplets with
the form of “fâilatün fâilatün fâilün”. It has a fortunetelling
application schema under the rhythmic numbers 1-
2-4-8-16 with 15x5 head sections and it consists of a total
of 30 verses.
Keywords
Fortune-telling, fortune book, flora, classical literature.