20. Yüzyılda Divan Edebiyatı Geleneğini Devam Ettiren Bir Şair: Nevberî ve Şiirlerinde Fuzûlî Etkisi ????
(A Poet Continuing the Tradition of Divan Literature in the 20th Century: Nevberî and Fuzûlî’s Effect in His Poems
)
|
Yazar
|
:
Hulusi EREN
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
143-157
|
Özet
Fuzûlî, doğduğu ve yaşadığı yer itibariyle Azerî Türkçesinin
kullanıldığı Irak bölgesi Türklerindendir. Şiirlerine bu dilin
özelliklerini yansıtmış olsa da onun şiir dili Osmanlı
Türkçesinden uzak değildir. Bu husus onun hem Azerî hem de
Anadolu sahasında sevilmiş olmasını sağlamıştır. Zira Fuad
Köprülü bu gerçekten hareketle, Fuzûlî’nin müşterek bir
şahsiyet olarak ele alınmasının edebiyat tarihi bakımından
zaruri olduğunu ifade eder.
Daima geleneğin izinden yürüyen klasik şiir, usta şair olmak
için kendinden önce yaşayan şairleri tanımayı ve okumayı
gerekli kılar. Her sanatçı usta kabul ettiği kişilerden etkilendiği
gibi Fuzûlî de bazı şairlerden etkilenmiştir. Kaynaklar
şiirlerindeki fikir, duygu ve mazmunlardan hareketle Fuzûlî
üzerinde İran edebiyatı şairlerinden Molla Câmî, Attar,
Nizâmî, Selmân-ı Savecî ve Hâfız’ın etkisi olduğunu söyler.
Anadolu sahasından ise Ahmedî, Şeyhî ve Necâtî’nin şair
üzerinde önemli tesiri olmuştur. Divan edebiyatının zirve şahsiyetlerinden biri olarak kabul
edilen Fuzûlî, şiirlerinde kullandığı fikir, duygu ve
mazmunlarla kendisinden sonra yetişen birçok şair üzerinde
derin etkiler bırakmıştır. Bu etki yaşadığı dönemle başlamış,
günümüze kadar süregelmiştir. Klasik edebiyatın etkisinin
hemen hemen kırıldığı, şekil ve muhteva olarak başka arayışlara
girildiği 20. yüzyılda, divan edebiyatı geleneğini sürdüren
Nevberî’nin şiirlerinde de Fuzûlî’nin etkisini görmek
mümkündür. Bu çalışmada, 20. yüzyıl şairlerinden
Nevberî’nin şiirlerinde Fuzûlî etkisi incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Divan Edebiyatı, Gelenek, Fuzûlî, Nevberî.
Abstract
Fuzûlî who was one of the Turks of Iraqi region where
Azerbaijani Turkish was used in his place of birth and
living, reflects the characteristics of this language in his
poems, but his poetic language is not far from Ottoman
Turkish. This made him loved both in the Azerbaijani and
Anatolian areas. For this reason, Fuad Köprülü expresses
that it is necessary for Fuzûlî to be considered as a joint
personality of both Anatolian and Azerbaijani literature.
Classical poetry which always follows the footsteps of
tradition, makes it necessary to know and read poets who
lived before him in order to become a master poet. Fuzûlî
was also influenced by some poets, as each artist was
influenced by those whom he regarded as a master before
him. Sources say that Iranian poets Molla Cami, Attar,
Nizami, Selmân-ı Saveci and Hafız had an influence on
Fuzûlî based on the ideas. From the Anatolian area,
Ahmedî, Şeyhî and Necâtî had an important influence on
Fuzûlî. Fuzûlî who is considered as one of the top figures of
divan literature, left profound effects on many poets who
grew up after him with the ideas, emotions and concepts he
used in his poems. This effect started with the period it
lived in and continued until today. However, it is possible
to see the influence of Fuzûlî in the poems of Nevberî, who
continued the tradition of divan literature in the 20th
century, when the influence of classical literature was
almost broken and other searches were made in terms of
form and content. In this study, the influence of Fuzûlî in
the poems of Nevberî, one of the poets of the 20th century,
will be examined.
Keywords
Divan Literature, Tradition, Fuzûlî, Nevberî.