Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi 2701 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasında Yer Alan Türkçe Şiirler (İnceleme- MESTAP-Karşılaştırmalı Metin)
(Turkish Poems in Poetry Collection With Record No. 2701 in Tehran University Central Library (Analysis- MESTAP-Comparative Text)
)
|
Yazar
|
:
Orhan Kaplan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
21
|
|
Sayfa |
:
325-400
|
Özet
Türk edebiyatında sanat ve estetik algısının tarih içinde
hangi aşamalardan geçtiğini yakından görmemizi sağlayacak
önemli kaynaklardan biri de şiir mecmualardır. Bu çalışmada
Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde 2701 numarada
kayıtlı şiir mecmuasında yer alan Türkçe şiirlerin transkripsiyonu
yapılmış ve söz konusu şiirler MESTAP’a göre tablolaştırılmıştır.
Süleyman Kadı Türk tarafından Hicri 1195 (M.
1780-1781) derlenen mecmua 31 varak olup içerisinden Türkçe
ve Farsça şiirler yer almaktadır. Toplam 92 Türkçe şiirin bulunduğu
mecmuada 42 şiirin şairi tespit edilmiştir. Mecmuada
şairi tespit edilemeyen 22 matla, 16 nazm, 6 ferd, 3 mesnevi, 1
kıt‘a ve kafiyeleniş biçimi “aaaa” olan 2 şiir olmak üzere toplam
50 şiir bulunmaktadır. Mecmuadaki şiirler eğer divan, mecmua,
tezkire gibi herhangi bir ilmî çalışma içinde daha önce yayınlanmış
ise şiirler bu çalışmalardaki şekilleriyle karşılaştırılmış
ve farklılıklar dipnotlarla gösterilmiştir. Mecmuada Ahmed,
Andelîbî, Âşık Ömer, Âşık, Aşkî, Cevrî, Ferruhî, Fuzûlî, Gavsî,
Gelibolulu Âlî, Hâce Senâyî, Hasbî, Hâzık, İhsân, İlâhî, İshâk,
İzzet Âli Paşa, Kerîmî, Künhî, Latîfî, Mânî, Mirzâ Sâib-i
Isfahânî, Murâdî, Nâbî, Râgıbî, Rahmî, Rûhî, Sâfî, II. Selîm,
Sinânî, Şâdî, Şemsî, Şerhî, Ulvî ve Usûlî’ye ait şiirler
bulunmaktadır. Genellikle şairlerin bir veya iki şiirine yer
verildiği mecmuada şiirler mürettibin edebî ve estetik zevkine göre tasavvufî, rindâne veya hikemî gibi farklı alanlardan
seçilmiştir. Mecmuada 9 muamma ve farklı nazım şekilleriyle
yazılmış 8 lugaz bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Şiir Mecmuası, Klasik Türk Şiiri, MESTAP.
Abstract
Poetry collections are one of the important resources
which would enable us look closely the stages that art and
aesthetic sense in Turkish literature have passed. In this
study, transcription of Turkish poems were done which are
included in poetry collection with record no. 2701in
Tehran University Central Library and mentioned poems
were tabulated according to MESTAP. The poetry
collection which was compiled by Süleyman Kadı Türk in
Hicri 1195 (M. 1780-1781) is composed of 31 folio and
includes Turkish and Persian poems. There are 92 Turkish
poems in the poetry collection and the poet of 42 poems
could be detected. There are 50 poems whose poet could not
be detected, 22 matla, 16 nazm, 6 ferd, 3 mesnewi, 1 verse
and 2 poems with “aaaa” rhyme. If the poems in the poetry
collection were already published in any scientific study
such as diwan, journal, tezkire before; poems were
compared with the form they were in those studies and
differences were presented with footnotes. There are poems
of Ahmed, Andelîbî, Âşık Ömer, Âşık, Aşkî, Cevrî,
Ferruhî, Fuzûlî, Gavsî, Gelibolulu Âlî, Hâce Senâyî,
Hasbî, Hâzık, İhsân, İlâhî, İshâk, İzzet Âli Paşa, Kerîmî,
Künhî, Latîfî, Mânî, Mirzâ Sâib-i Isfahânî, Murâdî, Nâbî,
Râgıbî, Rahmî, Rûhî, Sâfî, II. Selîm, Sinânî, Şâdî, Şemsî,Şerhî, Ulvî and Usûlî in the poetry collection. One or two
poems of poets were generally published in the poetry collection
and those were chosen from different fields such as
tasavvufi, rindane or hikemi according to the aesthetic
sense of the compositor. There are 9 muamma and 8 lugaz
written in different verse modes.
Keywords
Poetry collection, Classic Turkish Poetry, MESTAP.