Senâyî’nin Süleymaniyye Adlı Eseri
(The Work of Mr. Senayi Called Suleymaniyye
)
|
Yazar
|
:
MESUT BAYRAM DÜZENLİ
Ahmet Akgül
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
21
|
|
Sayfa |
:
147-160
|
Özet
Osmanlı Devleti’nin birçok yönden zirvede olduğu on altıncı
asrın en belirgin türlerinden biri Süleymannamelerdir.
Yavuz Sultan Selim için yazılan Selimnamelerin
devamı niteliğinde olan bu eserler, Osmanlı tarih yazıcılığının
önemli örneklerindendir. Bunun yanı sıra Osmanlı’nın
en uzun saltanat süreli ve ihtişamlı devri hakkında
pek çok konuda yüksek oranda doğru ve sağlam bilgiler
vermeleri beklenen Süleymannameler; edebî, içtimai,
askerî, dinî ve iktisadi yönlerden çalışılmayı hak edecek
değere sahiptir.
Kanuni Sultan Süleyman ile aynı dönemde yaşamış
müellif ve şairlerce padişahın sefer ve gazalarının anlatıldığı
altısı manzum, dördü mensur olmak üzere on Süleymanname
yazıldığı bilinmektedir. Manzum olarak kaleme
alınan Senâyî’nin Süleymaniyye’si de bu dönemde yazılmıştır
ve Sultan Süleyman döneminin ilk yarısını konu
edinmektedir. Seferlere katılanlardan edinilen bilgilere
dayanılarak yazıldığı anlaşılan eserde, Sultan Süleyman’ın
Doğu ve Batı’ya yaptığı seferler, savaşlar ve fetihler anlatılmaktadır.
Biri tarafımızca tespit edilmiş iki nüshası
bulunan kitap, edebî değerinin yanında yazıldığı dönemin
iskân politikasını, idari yapısını, ordunun durumu ve
bölümlerini tasvir etmesi yönleriyle Kanuni devrinin ilk
yarısı için orijinal bir kaynaktır. Mesnevi nazım şekliyle yazılan Süleymaniyye, 3526 beyitten müteşekkildir. 1521
yılındaki Belgrad Seferi’yle başlayan eser, 1538 tarihli Kara
Boğdan seferiyle sona ermektedir.
Bu makalede Senâyî’nin kimliği üzerinde durulmuş; Süleymaniyye’nin
nüshaları tanıtılmış, şekil özellikleri ve
içeriği hakkında bilgiler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Süleymanname, Süleymaniyye, Senâyî, Kanuni Sultan Süleyman, Mesnevi.
Abstract
One of the most prominent types of the sixteenth century,
when the Ottoman Empire was at its peak in many
ways, was the Suleyman-namas. These works, which are
the continuation of the Selimnames written for Selim I, are
important examples of Ottoman historiography. In addition,
Suleyman-namas, which are expected to give a high
level of correct and sound information about the most longterm
and magnificent period of the Ottoman Empire, are
worthy of being studied in literary, social, military,
religious and economic aspects.
It was known that ten Suleyman-namas, six of which
were in verses and four of which were in poems depicting
expeditions and holy wars of Sultan, were written by the
scribes who lived in the same period with Sultan Suleyman
the Magnificent. The Suleymaniyye of Mr. Senayi, written
in verse, was also written during this period and is about
the first half of the period of Sultan Suleyman the
Magnificent. In the work which is understood to be written
based on the information obtained from the attendants of
the sultan, Sultan Suleyman’s expeditions to the East and
to the West, wars and conquests are described. The book
contains two copies, one of which is determined by us,
along with its literary value, it is an original source for the
first half of the Kanuni period in terms of its housing policy, its administrative structure, the condition of the
army and its sections. Suleymaniyye, written in mathnawi
verse form, is composed of 3526 couplets. The work which
started with the Belgrade expedition in 1521 ended in 1538
with the Kara Bogdan (Moldavia) expedition.
In this article, it was focused on the identity of Mr. Senayi;
copies of Suleymaniyye were introduced and information
regarding figure features and contents were given.
Keywords
Suleyman-nama, Suleymaniyye, Mr. Senayi, Suleyman the Magnificent, Mathnawi.