Oğlan Şeyh İbrâhim Efendi Divanı’nda Yer Alan Devriyyeler
(Devriyyes of Oglan Sheikh İbrâhim Efendi in His Divan
)
|
Yazar
|
:
Nusret Gedik
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
20
|
|
Sayfa |
:
145-244
|
Özet
Tasavvufî bir tabir olarak devir, varlığın Hakk’tan gelip
yine Hakk’a dönüşünü açıklayan bir nazariyedir. Bu nazariyeye
göre mutlak varlıktan ayrılan ilâhî varlık, iniş ve
yükseliş olarak adlandırılan birtakım mertebelerden geçerek
yine aslına rücû eder. Edebiyatta ise ilâhî varlığın bu yolculuğunu
konu edinen metinlere devriyye adı verilir. Türk
Edebiyatında müstakil olarak ilk defa Türk Edebiyatında
Manzum Devriyyeler adı ile yaptığımız çalışmamızın bir
parçası olan bu makalede de devriyye nazım türünün
gelişiminde hem kaleme aldığı devriyyelerin sayıca fazla
olması hem de muhteva ve üslup yönünden kendisinden
öncekilerden farklı bir yeri olan Oğlan Şeyh İbrâhim
Efendi’nin Dîvân’ında yer alan devriyyelerinin metinleri
verilmiş ve bu devriyyelerin genel üslup özellikleri üzerinde
durulmaya çalışılmıştır. Oğlan Şeyh İbrâhim Efendi’nin
kaleme aldığı devriyyeleri şairin edebî şahsiyetini yansıtmasının
yanı sıra kendisinden sonra kaleme alınacak devriyyeler
manzumelerini de etkilemiştir.
Anahtar Kelimeler
Tasavvuf, devr, devriyye, Oğlan Şeyh İbrâhim Efendi.
Abstract
Devr as a mystical term is a theory which explains the
being coming from Hakk and its return to Hakk. According
to this theory, the divine being separated from the absolute
being returns to the original by passing through a number
of stages called the descent and ascension. In literature, the
works that take up this journey of divine existence are
called devriyyes. This article, which is a part of our work
which we have done for the first time in the Turkish
Literature with the name of the "Poetic Devriyyes in
Turkish Literature" studies the devriyyes of Oglan Sheikh
İbrâhim Efendi who has a different place from other poets
before him in terms of the number and the content of the
devriyyes he wrote. In this article, the texts of the Oglan
Sheikh İbrâhim Efendi's devriyyes are given and their
general stylistic features are emphasized. His devriyyes are
important in a way to not only to present his literary
personality but also their wording and style had influence
on a lot of poets.
Keywords
İslamic mysticism, devr, devriyye, Oglan Sheikh İbrâhim Efendi.