Yûsuf u Züleyhâ Mesnevilerinde Rüyaların Amaç ve İşlevleri Üzerine Bir Değerlendirme
(Purpose and Functions of Dreams in Yusuf u Züleyha Masnavis
)
|
Yazar
|
:
ülkü akçay
Enis Tombul
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
20
|
|
Sayfa |
:
1-50
|
Özet
Rüyanın, antik medeniyetlerden beri günlük hayat, kutsal
metinler, edebiyat gibi farklı sahalarda çeşitli amaç ve işlevleri
olmuştur. Rüya, genelde gayb bilgisine erişmede bir araç olarak
görülüp ona belli bir kutsiyet atfedilegelmiştir. Yusuf peygamberin
peygamberliğinin rüyayla başlaması ve rüya tabir ilmiyle
teçhiz edilmesinin, bu kutsiyeti pekiştirdiği düşünülebilir.
Rüya motifinin özellikle Yusuf u Züleyha mesnevilerinde
tahkiyede sıkça başvurulan, çeşitli amaç ve işlevleri olan bir öğe
olduğu görülmektedir. Süle Fakih, Şeyyad Hamza, Darîr,
Garîb, Hamdî, Hatâyî, Kemalpaşazade, Taşlıcalı Yahya ve
Gubârî’nin bu çalışmada incelenen mesnevilerinde bu amaç ve
işlevlerin gelecekten haber verme ve harekete geçirme, şimdiki
zaman bilgisi verme, âşık etme, müşkülün halli/öğüt verme
olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Yûsuf u Züleyhâ, mesnevi, rüya, motif.
Abstract
Dreams had various purpose and functions in different
fields such as daily life, holy books and literature, starting
from the ancient civilizations. They have been usually seen
as media to reach to the knowledge of the unknown and
hence a certain sacredness has been credited to dreams.
Prophet Joseph’s initiation to the prophecy through a
dream and his being endowed with dream interpretation
ability can be seen as the components that enhance dream’s
sacredness. Dream, as a motif, especially can be observed
as a frequently used element with various purpose and
functions in the narration of Yusuf u Züleyha masnavis.
We have distinguished these purpose and functions as to
give the knowledge of the future and to trigger the
character for a certain action, to give the knowledge of the
present, to make the character fall in love with someone, to
overcome a difficult situation/to give advice to the character,
in the masnavis of Süle Fakih, Şeyyad Hamza, Darîr,
Garîb, Hamdî, Hatâyî, Kemalpaşazade, Taşlıcalı Yahya
and Gubârî that we have gone through for this paper.
Keywords
Yusuf u Züleyha, masnavi, dream, motif.