16. Yüzyılda Derlenmiş Bir Şiir Mecmuasında Dört Nevruziye Örneği: Medhî, Sücûdî, Cafer Çelebi ve Lutfî’nin Nevruziyeleri
(Four Newroziyye Examples in A Poem Majmua Collected in 16th Century: Newroziyye of Medhî, Sucûdî, Cafer Celebi And Lutfî
)
|
Yazar
|
:
Murat Ali Karavelioğlu
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
223-262
|
Özet
Tarihin eski toplumlarında ve onların devamı olan bugünkü
nesillerde bahar mevsiminin gelişi, tabiatin dirilişi,
doğaya ve hayata bereket gelmesi büyük bir sevinç ve
coşkunluk ile karşılanır. Adeta yeni bir hayatın başlaması
demek olan nevruz ise asırlardır bir bayram günü kabul
edilerek kutlanmaktadır. Özellikle Türk toplumlarında,
hangi coğrafyada olursa olsun nevruz, bayram olmanın
ötesinde kendisine kutsallık atfedilen özel bir gün kabul
edilir. Nevruz konulu edebî verimlere sözlü edebiyat
dönemlerinden itibaren rastlanır. Efsane ve destanlarda,
masal ve hikâyelerde, şiirde, romanda, tiyatroda, kısacası
her edebî türde nevruzu görmek mümkündür. Edebiyat
tarihimizin uzun bir dönemini oluşturan Klasik Türk
Edebiyatı/Divan Edebiyatı sahasında nevruzu anlatan çok
sayıda şiir yazılmıştır. Bu edebî türe genel olarak “nevruziye”
denir. 16. yüzyılda derlendiği bilinen bir kasideler
mecmuasında dört şairin nevruziyeleri bulunmaktadır.
Medhî, Sücûdî, Cafer Çelebi ve Lutfî’ye ait olan bu metinler
çeşitli yönlerden incelenmiş ve mukayese de yapılmak
suretiyle Osmanlı dönemi şairlerinden dördünün nevruz
anlayışı ve anlatımı ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Nevruz, nevruziye, mecmua, edebî tür.
Abstract
Starting of spring season, revival of nature, getting
plentifulness in nature and life is be very well received by
ancient societies and ongoing new generations. Newroz
that simply means the start of a new life, has been
accepted as festival and been being celebrated. Especially
in Turkish societies, newroz, no matter which geography,
is accepted as not only a festival but also a holy day.
Literary work about newroz ha been given since the oral
litarature period. It is possible that newroz can be mentioned
in legend and epic, tale and story, poem, novel,
theatre in short, nearly all literary genres. Poems about
newroz has been written a lot in Classical Turkish
Literature/Diwan Literature. The genre of these poems is
generally called as “newroziyye”. There are newroziyyes
that were written by four poets in the poem majmua
which is collected in 16th century. In this study, consciousness
and expression of four poets called Medhî,
Sucûdî, Cafer Celebi and Lutfî is tried to revealed by
analiyzing from various aspects and comparing poems.
Keywords
Newroz, rewroziyye, majmua, literary genre.