İlk Dönem Anadolu Sahası Mesnevilerinde Medhiye Uslubunun Kullanımı
(The Use of Eulogy Language in The Mesnevis of The First Period Anatolian Field
)
|
Yazar
|
:
SEVDA ÖNAL
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
17
|
|
Sayfa |
:
191-214
|
Özet
İslami edebiyatların en yaygın ürünlerinden olan mesneviler,
kendi arasında kafiyeli mısralardan oluşan manzum
eserlerdir. Binlerce beyit uzunluğunda yazılabilen mesneviler,
bu özelliğinden dolayı doğu edebiyatlarının romanları
olarak değerlendirilir.
İlk dönem Anadolu sahası mesnevilerinin ortak özelliği,
hem saray kültürünün hem de sosyal yaşamın gelişmesinde
rol oynayan eserler olmalarıdır. Bu mesneviler çoğunlukla
devlet yöneticilerinin istek ve yönlendirmelerine bağlı
olarak yazılan eserlerdir. Özellikle yüksek saray kültürünün
ve kurumsallaşan klasik edebiyatın ilk ürünlerinin verildiği
ilk mesnevilerde yöneticiler için yazılmış methiye bölümleri
de yer almaktadır.
Bu çalışmada XIV. asır ve II. Murat dönemi eserlerinden,
Şeyhoğlu Mustafa’nın Hurşîd ü Ferahşâd, Ahmedî’nin
Cemşîd ü Hurşîd, Ahmed-i Dâî’nin Çengnâme, Tutmacı’nın
Tabiatnâme ve Şeyhî’nin Hüsrev ü Şîrîn ve Harnâme
isimli mesnevilerinin methiye bölümleri muhteva, şekil ve
üslup açısından değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk edebiyatı, mesnevi, methiye.
Abstract
The most common works of Islamic literature, mesnevis
are the pieces of literature that have rhymed lines between
each other. Mesnevis which can be written in thousands of
couplets are considered as the novels of the eastern
literature due to this characteristic.
The common characteristic of the mesnevis in the first
period of Anatolian field is that they are the works playing
a role upon the development of both the courtly culture and
social life. These mesnevis are the works written in accordance
with the demands and directions of state directors.
In these mesnevis in which the first works related to the
high courtly culture and institutionalized classical literature
have been written, there are eulogies attributed to the
administrators.
In this study, eulogy sections of mesnevis such as Hurşîd
ü Ferahşâd written by Şeyhoğlu Mustafa, Cemşîd ü
Hurşîd by Ahmedî, Çengnâme by Ahmed-i Dâî, Tabiatnâme
by Tutmacı and Hüsrev ü Şîrîn and Harnâme by
Şeyhî which were written in the 14th century during the
era of Murat II will be discussed in terms of their content,
form and language.
Keywords
Classical Turkish literature, mesnevi, eulogy.