Beslendiği Kaynaklar İtibariyle Sembolik Metinlerin Işığında Mesnevilerde Gerçeklik Tasavvurları
(Reality Imaginations in Mesnevis in Respect of its Sources in the Light of Symbolic Texts
)
|
Yazar
|
:
Hayrettin Orhanoğlu
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
13
|
|
Sayfa |
:
61-124
|
Özet
Her sanat eseri özünde bir gerçeklik kurgusu barındırır.
Buna göre kurmaca bir dünya yaratmanın bedeli, o eserin
gerçekliğinin sınanacağı tasavvur algısıdır. Bu tasavvurların
başında “hayal” kavramı gelmektedir. Gerçekliğin
diğer algılarıyla karşılaştırılıp özellikle klasik şiirimizin
hayale verdiği konum incelendiğinde günümüz itibarilik
anlayışından farklı bir yol izlediği ortaya çıkacaktır.
Felsefenin de temel taşı sayılan gerçeklik vurgusu, tasavvufi
kimi hikâyeler ve öte yanda medrese kültürüyle
yetişmiş Kaygusuz Abdal’ın Budalaname’si türünden kimi
metinlerle karşılaştırıldığında geniş bir yelpazede karşımıza
çıkmaktadır. Bu, hiç şüphesiz gerçekliğin tasavvufta
önemli bir teşkil ettiğini kanıtlamaktadır. İslam kültür
coğrafyasında öne çıkan tasavvufî risalelerinin gerçeklikleri
ele alma biçimlerinin çoğu kez Divan şiiri ve özellikle
mesnevilerle olan bağıntısı, hemen hemen hiç ele alınmamıştır.
Oysa bu metinlerle mesnevilerdeki gerçeklik
algılarının karşılaştırılması, Divan şiirinin ve dolayısıyla
mesnevilerin de anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.
Gerçeklik kurgusu itibariyle anlatı temelinde mesnevilerin
de oturduğu bir gerçeklik temelinden söz etmek mümkündür.
Farazya, ütopya yahut gerçeküstücülük gibi tanımlamaların
dışında nasıl bir gerçeklik kurgusu söz konusudur
bu metinlerde? Biz bu çalışmada gerçeklik algılarından
hareket ederek mesnevilerdeki gerçeklik algılarını sorgulayacağız.
Anahtar Kelimeler
Mesnevi, yolcu, gerçeklik, aşk, tasavvuf.
Abstract
Each work of art contains the essence of reality. Accordingly,
the cost of creating a fictional world, is to test the
perception of reality. At the beginning of perception there
comes the concept of "dream". Compared with the position
where the other perception of reality of dream,
especially in our classical poetry, followed a different path
from today's fiction understanding that will arise when
examined. Reality emphasis is also considered the cornerstone
of the philosophy of mystical stories such as
Budalaname of Kaygusuz Abdal who was trained in
culture of some madrasas as also in some other types of
text encountered in a wide range. This proves that no
doubt constitutes an important reality of Sufism. Divan
poetry often, especially with relation to the handling
mesnevis mystical treatise on the reality of the prominent
Islamic cultural landscape format, hardly been addressed.
However, comparison of the perception of reality in this
mesnevis texts, poems, and thus will contribute to the
understanding of the Court in the Mathnawi. As far as
reality construct is concerned, it's possible to speak of a
reality that sits at the base of mesnevis basis. What kind
of reality constructs are in question besides the definitions
of farazia, utopia and surrealism?In this study, we will
question the perception of reality in the act of perception
of reality in Mathnawis.
Keywords
Mathnawi, traveler, reality, sufizm, love.