Kutlu Başlangıçtan Ebedî İstirahatgaha: Türk Tasavvuf Edebiyatında Toprak Algısı
(From Blessed Beginning to Eternal Rest: Perception of Soil in Turkish Mysticism
)
|
Yazar
|
:
Meriç Harmancı
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
13
|
|
Sayfa |
:
23-38
|
Özet
İlkçağ mitolojilerinden başlayarak bazı kavramların
sembol dilinin çağrışımlarıyla donandığı görülür. Toprak
kavramı da en eski metinlerden bugüne dönemlerin yaşayış
ve düşünme tarzlarından da beslenerek çeşitli anlamlar
yüklenmiştir. İslami inanç yapısının kültürel öğelerle
etkileşimiyle ortaya çıkan tasavvuf edebiyatında da bu
kavram, ihtiva etmiş olduğu anlam zenginliğiyle gerçek ve
mecaz çağrışımlar için kullanılır.
Dünyanın ve insanın yaratılışının ana maddelerinden
biri olarak kabul edilen toprak; tevazu, teslimiyet, sadakat,
canlılık, eminlik gibi vasıfların temsilcisi olarak metinlerde
yer bulurken inanış, rahmet ve bereket sembollerinin
yanında ölümü de zihinlerde canlandırır. Bu çalışmada
Türk tasavvuf edebiyatına ait metinlerden hareketle toprak
kavramının ortaya koyduğu çağrışımlar ifade edilmeye
çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Edebiyat, anlambilim, tasavvuf, toprak.
Abstract
Starting from ancient mythologies, it can be seen that
some conceptsare endowed with connotations of the
symbol language. Notionof soil is also loaded with various
meanings by being fed from the oldest texts to the today's
understandings and manners of lives. This notion is used
for literal and figurative connotations with its containing
meaning richness in tasawwuf/sufi literature which
emerged from the interaction betweenIslamic belief
structure and cultural elements.
Soil which is accepted as one of the basic ingredients of
creation of the world and the humankind, on one hand, is
used in texts as a symbol of humility, devotion, loyalty,
vitality, reliableness on the other hand, it also connotates
death in minds along with belief, mercy and grace symbols.
In this study, the connotations that notion of soil
will be tried to revealed based on the Turkish Tasawwuf
texts.
Keywords
Literature, semantics, mysticism, tasawwuf, soil.