Türk Şiirinde Nazire
(Nazire in Turkish Poetry
)
|
Yazar
|
:
Kemal Yavuz
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2013
|
|
Sayı |
:
10
|
|
Sayfa |
:
359-424
|
Özet
Nazire, bir şiire başka bir şairin aynı konu ve vezin,
kafiye veya redifle yazılan şiirlerin genel adıdır. Cahiliye
devrinde varlığından bahsedilen nazire, ilk defa peygamberimiz
zamanında ortaya çıkmıştır. Fars ve Türk edebiyatlarında
ise XII. yüzyılda görülmeye başlanmıştır. Türk
edebiyatında ilk örnekleri Ahmed-i Yesevî’nin şiirlerine
öğrencisi Hakim Süleyman Ata tarafından yazılarak
ortaya konmuştur. Anadolu’da XIII. yüzyıldan sonra
gelişen Türk edebiyatı için bu bir örnek olmuş ve Yunus
Emre de Ahmed-i Yesevî’nin şiirlerine nazireler yazmıştır.
Daha sonra gelen şairlerden Ahmedî ve Nesîmî Yunus’un
şiirlerine nazireler yazarlar. Bu şairlerden başlayarak XV.
yüzyılda devam eden nazirecilik Fatih devri şairlerini de
etkilemiştir. Özelikle Necâtî’nin şiirleri zamanında ve daha
sonraları pek çok şair tarafından tanzir edilmiştir. Bu
durum asırlar aşırı bir şekilde zamanımıza kadar gelmiştir.
Ayrıca Mısır ve Çağatay bölgelerinde de önde gelen bazı
şairler tarafından nazire şiirler de yazılmıştır.
Nazire Türk şiirinde pek çok şairin yetişmesini sağladığı
gibi bu şiirlerin yer aldığı eserlerin de ortaya çıkmasına yol
açmıştır. Böylece nazire mecmuaları Mecmûatü’n-Nazâir
adlı eserle XV. yüzyıldan itibaren görülmeye başlanmıştır.
Bunu XVI. yüzyılda yazılan Mecmaü’n-Nezâir, Câimü’n-
Nezâir, Pervane Bey Mecmuası takip etmiştir. XVII.
yüzyılda ise Metâliü’n-Nezâir’in yazıldığını görüyoruz.
Bundan sonra ise şiir meraklıları tarafından pek çok mecmua
ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler
Türk şiiri, nazire, nazire mecmuaları.
Abstract
Nazire is the common name of the poetries that are
written in the same subject, meter and ryhme to an
another poetry. Nazire is mentioned to be existed in
Cahiliyye period but it first appeared in the prophet
Mohammed's time. It occured in Arabic and Persian
literatures in 12th century. First samples of Turkish
literature are written by Hakim Süleyman Ata to his
master, Ahmed-i Yesevi's poems. It set an example to the
literature developing in Anatolia and Yunus Emre wrote
nazires to Ahmed-i Yesevi's poems. Later, Ahmedi and
Nesimi wrote nazires to Yunus Emre's poems. Starting
with these poets, in 15th century, nazire writing affected
other poets in Fatih's period. Especially, to Necati's
poems are written nazires by many other poets both in his
time and after his time. This continued for centuries up
until today. Also, in Egypt and Chagatay regions, nazires
are written by some leading poets.
Nazire not only helped the improvement of many
young poets but also it enabled the formation of the works
that these poems are in. It is seen with the Mecmuatu'n-
Nazair as from the 15th century. Mecmau'n-Nezair,
Camiü'n-Nezair, Pervane Bey Mecmuasi followed it.
Metaliü'n-Nezair is written in 17th century. After that,
many mecmuas are formed by the people who are
interested in poetry.
Keywords
Turkish poetry, nazire, nazire mecmuas.