Summary
Bâkî’nin Gazellerine Ek ve Derzi-zâde ‘Ulvî’ye Nazîreleri
Osmanlı edebiyatı şairlerinin çeşitli sebeplerle divanlarına
dahil etmedikleri yahut divanlarını tertip ettikten sonra
yazdıkları şiirler vardır. Bu şiirlere yine bu sahanın mahsullerinden
olan mecmualarda veya başka eserlerin içerisinde
denk gelinebilmektedir. Mecmuaların yanı sıra az da olsa
bazı divan nüshalarında başka şairlerin şahıs ve eserlerine
yönelik yeni bilgilere rastlanır. Bu şekilde ortaya çıkan her
bilgi, öncesinde yapılan çalışmaların eksiklerini tamamlayarak
kapsamını genişletmektedir.
Bâkî (ö. 1600) de bu türden örneğine sıkça rastlanılan
şairlerden biridir. Bu sebeple mecmualardan hareketle Osmanlı
edebiyatının en müstesna şair ve devlet adamlarından
biri olan Bâkî’nin divanında yer almayan gazellerine
yönelik çalışmalar yapılagelmiştir. Bu makalede ise Derzizâde
‘Ulvî (ö. 1585)’nin divan yazmalarından birinin
derkenarında karşılaşılan ve Bâkî’nin önceki yayınlarda
bulunmayan şiirlerine yer verilecektir. Ayrıca aynı yazmadan
hareketle Bâkî’nin şimdiye kadar herhangi bir vesile
ile değinilmeyen çağdaşı Derzi-zâde ‘Ulvî’nin gazelleri
zemininde yazdığı nazireleri tanıtılacaktır. Burada Bâkî’nin
Dîvân’ında bulunmayan gazelleri kadar nazireleri de ‘Ulvî
ile etkileşimini gözler önüne sermesi ve şiirleri kıyaslandığında
‘Ulvî’nin de en az Bâkî kadar kudretli bir şair olduğunu
göstermesi bakımından oldukça önemlidir.
Keywords
Bâkî, Derzi-zâde ‘Ulvî, Gazel, Nazire, 16. yy., Eski Türk Edebiyatı.