Summary
Paris’te Yazılan Bir Mevlid: Misbâhü’s-Salâh
Bir yönüyle şair, bir yönüyle de diplomat olan İbnü’r-
Reşâd Ali Ferruh Bey (5 Haziran 1865-19 Ekim 1904),
edebiyat anlayışı bakımından Tanzimat ile Servet-i Fünûn
edebiyatı arasında kalan ve daha çok 1884-1896 yılları
arasında ortaya koydukları eserlerle Servet-i Fünûn
dönemi şiir anlayışına hazırlayıcı rol oynayan Mutavassıtîn
(Ara Nesil, Aracılar, Ortacılar, Ilımlılar) grubu
içerisinde değerlendirilmektedir. Gazete ve dergilerde
yayımlanan şiir ve makalelerinin yanı sıra manzum ve
mensur olarak kaleme aldığı onu matbu, onu da yazma
halinde yirmi eseriyle döneme damgasını vurmuştur. Bu
çalışmamızda, hiçbir mevlid literatüründe adı anılmayan
Ali Ferruh Bey’in Paris’te kaleme aldığı ve el yazısıyla H.
Rebîülevvel 1305/Kasım-Aralık 1887 tarihinde Paris’te
bastırdığı Mısbâhu’s-Salâh adlı mevlidi tanıtılmıştır.
Mevlidin kaleme alınmasıyla ilgili gelişmelerin kısaca
aktarıldığı “Çünki” başlıklı bir girişten sonra eserde biri
mensur, diğeri manzum olmak üzere iki bölüm yer almaktadır.
“Mukaddime” başlıklı mensur bölümde Hz. Peygamber’in
doğumu ve nesebi hakkında geniş bir açıklamaya
yer verilmiştir. Çeşitli tarihî kaynaklarla da desteklenen
bu bölümün ardından Hz. Peygamber’in yalnızca doğumunun
ele alındığı mesnevi tarzındaki 191 beyitlik manzume
gelmektedir. Sekiz beyti Süleyman Çelebi’nin
Vesîletü’n-Necât adlı eserinden alıntılanmış olan bu
kısımda, Süleyman Çelebi mevlidindeki akıcılığı görmek
mümkün değildir. Bu çalışmamızla, Türk edebiyatındaki
mevlid yazma geleneğinin Türklerin egemen olarak
yaşadıkları bölgelerle sınırlı kalmayıp az sayıda Türk’ün
yaşadığı yerlerde de sürdürüldüğü ortaya çıkmıştır.
Keywords
Ali Ferruh, mevlid, Mısbâhu’s-Salâh, Hz. Peygamber, Paris, mesnevi, Kerbelâ.