Summary
“Bir Münekkit Var Şarihten İçeri” Türk Şerh Edebiyatı’nda “Reddiye” Geleneği ve Sudî-i Bosnevî Örneği
Türk Şerh Edebiyatı, İran-Arap klasikleri ile tasavvufî
muhtevalı manzumelerin şerhedildiği metinleri kapsayan
genel bir başlıktır. Her biri ayrı öneme sahip şerhler,
barındırdıkları kıymetli bilgilerin yanısıra edebî tartışmalara
ev sahipliği yapmalarıyla da dikkate değer eserlerdir.
Nitekim 16. yüzyıldan itibaren bazı şerh metinlerinde,
şarihlerin birbirlerinin yaptıkları yorumları tenkit ettiği,
yeri geldikçe itirazlarda bulunduğu görülmektedir.
“Reddiye” adı verilen bu gelenek, aynı zamanda şarihler
arası bir rekabetin metinle takip edilebilen yönüdür. Bu
geleneğin hatırı sayılır temsilcilerinden biri de 16. yüzyıl
şarihlerinden Sudî-i Bosnevî’dir. Sudî, Fars edebiyatının
klasik eserlerinden Gülistân, Bostân ve Divan-ı Hafız’ı
şerhetmekle kalmamış, aynı eserleri şerheden diğer şarihlerden
bazılarının yorumlarını eleştirip, beğenmediği
kısımları reddetmiştir. Bu makalede, öncelikle Türk Şerh
Edebiyatı’nda reddiye geleneği hakkında bilgi verilecek,
ardından Sudî’nin reddiye anlayışı, eserlerinden seçilmiş
örneklerle muhteva ve üslup açısından ortaya konacaktır.
Keywords
Şerh, Reddiye, Sudî, Şerh-i Gülistân, Şerh-i Bostân, Şerh-i Divan-ı Hafız.