Summary
Türkçe Bürde Nüshalarının Ayrılmaz Bir Parçası: Hâfız Şeref'in Farsça Kasîde-i Bürde Tercümesi
Tarih boyunca Hz. Peygamber için farklı coğrafyalarda çeşitli naatlar yazılagelmiştir. Bu naatlar arasında en çok tanınlardan biri Mısırlı Muhammed Saîd el-Bûsîrî’nin (ö. 1296 ?) meşhur el-Kevâkibü’d-dürriyye fî medhi hayri’l-beriyye adlı kasîdesidir. Daha çok Kasîdetü’l-bürde olarak tanınan bu manzume, VII.hicrî-XIII.mîlâdî asırda yazıldıktan sonra çok beğenilmiş ve İslâm coğrafyasında hızlıca yayılmış, üzerine besteler yapılmış ve icrâ edilmiştir. Bûsîrî, kasîdesinde kafiyeyi mim harfi üzerine kurduğu için eseri Kasîdetü’l-mîmiyye olarak da bilinmektedir. Bûsîrî’nin kasîdesi üzerine pek çok şerh yazılmıştır. Eser tahmis edilmiş ve bununla birlikte çeşitli mütercimler tarafından defalarca Farsçaya ve Türkçeye tercüme edilmiştir. Söz konusu tercümelerden biri kimliği hakkında net bilgiler bulunmayan Muhammed Hâfız Şeref’in Farsça tercümesidir. Hâfız Şeref’in tercümesi, Anadolu’da telif edilen veya derlenen Bürde çalışmalarının âdeta ayrılmaz bir parçası mâhiyetinde olmuş ve birçok Türkçe tercüme ve şerhte, Bürde mecmualarında yer almıştır. Muhammed Hâfız, kendi tercümesinde Bûsîrî gibi mim harfini revî harfi olarak seçmiştir ve eserini 810/1407-08 yılında kaleme almıştır. Şeref, tercümesini bitirdikten sonra kendi kasîdesinin tetimme bölümünde kendini tanıtmış ve eserini hangi tarihte bitirdiğini belirtmiştir. Hâfız Şeref’in ailesi, eğitimi ve eserleri hakkında bilgi bulunmadığı gibi hangi şehirde yaşadığı da şimdilik meçhuldür. Bu yüzden onun kasîdesi bazen Abdurrahman Câmî’ye (ö. 1492) bazen de Hâfız-ı Şîrâzî (ö. 1390 ?) gibi diğer şâirlere atfedilmiştir. Şeref’in kasîdesi birçok Farsça ve Türkçe Bürde şerh ve tercümesinde yer almış olmasına rağmen bugüne kadar müstakil çalışmalara konu olmamış ve Türkçeye tercüme edilmemiştir. Bu çalışmada Muhammed Hâfız Şeref’in Farsça Bürde tercümesi üzerine bazı tespitler paylaşılmış, akabinde bu kasîdenin Farsça metni ortaya konmuş ve Türkçe tercümesi yapılmıştır.
Keywords
Muhammed el-Bûsîrî, Kasîde-i Bürde, Muhammed Hâfız Şeref, Farsça Bürde.