Summary
Klâsik Türk Edebiyatı Metinlerinde Nil Nehri
Mısır için bir hayat kaynağı ve bereket timsali olan Nil
nehri, tarih boyunca ülkenin sosyo-kültürel hayatında büyük
rol oynamıştır. Eski metinlerde Nil nehrinin suyunun
özellikleri, kaynağından çıkıp hangi mecralara doğru yol
aldığı, kaç kola ayrıldığı, nereye döküldüğü ve sosyal
hayattaki yönü gibi hususlarda ayrıntılı bilgiler verilir.
Dünyanın en uzun nehri olması bakımından kaynağına
ulaşma çabalarının sonuçsuz kalması, kopup geldiği kaynak
hakkında farklı rivayetlere yol açmış, bu rivayetlere birtakım
dinî ve efsanevi bilgiler de karışarak nehir adeta bir gizem
ve kutsiyet kazanmıştır. Sulama amacıyla kullanılması çok
eski tarihlere dayanmakla birlikte özellikle suyunun belirli
dönemlerde taşması bölge halkı için hayati bir önem taşıyagelmiş,
şenlik ve festivallerle kutlanmıştır. Osmanlı şairleri
de beyitlerinde Nil nehri ile ilgili çeşitli benzetme ve hayallere
yer vermişler, nehir suyunun yükselmesi başta olmak
üzere ilgili bazı terimlerle söz oyunları ve çağrışımlar yapmayı
ihmal etmemişlerdir. Bu çalışmada, bazı eski kaynaklarda
geçen bilgilerle klâsik Türk şiirinden örneklendirici
beyitlere yer verilerek Nil nehrinin eski metinlerden yola
çıkılarak hem gerçek ve gözleme dair hem de hayalî ve
efsanevî yönü ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords
Klasik Türk edebiyatı, su, Mısır, Nil nehri, Evliya Çelebi, Seyahatnâme.