Summary
Nev^î’nin Siyâsetnâme Türündeki Eseri: Fezâ’ilü’l-Vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-Ümerâ
Toplumun ihtiyaçlarına göre eser kaleme alan yazarlar,
ideal bir devlet yönetimi ile ilgili konulara da
değinmişlerdir. Ahlâk kitapları arasında ayrı bir tür haline
gelen siyâsetnâmeler, iyi bir yöneticinin nasıl olması
gerektiğini anlatan metinlerdir. Bu eserler sultanlarla ilgili,
vezirlerle ilgili ve siyâset sanatı dışında birçok ahlâkî
konunun işlendiği siyâsetnâmeler olarak üç grupta
incelenmiştir. Devlet yönetmiyle alakalı olan bu bahisler
âyet, hadis ve dinî-ahlâkî ölçülere göre izah edilmiştir.
Klasik Türk edebiyatında siyâsetnâme türünde telif ve
tercüme birçok kitap yazılmıştır. Bu konuda eser kaleme
alanlardan birisi de 16. asrın önemli şairlerinden Nev^î’dir.
Yazar, Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ isimli eserini
1596 yılında kısa bir süre vezirlik yapan Cigalazâde Yusuf
Sinan Paşa adına yazmıştır. Müellif bu eserinde vezirlerin
sultanlar ve devlet işlerinin idaresi için gerekli olduğunu
ifade eder. Vezirsiz sultanın sadece Allah olduğunu belirten
Nev^î; metinde âyet, hadis, kıssa, Arapça, Farsça ve Türkçe
şiirlere yer vermiştir. Yazar, hacimli olmayan bu eserinde
nâsirliğini göstermiş, sanatlı bir dil kullanmıştır. Nev^î,
metinde “haslet, faide, havass” gibi ara başlıklar kullanmış
ve tarihte vezirliğiyle ün yapmış kişileri örnek göstererek
konuyu anlatmıştır. Bu yazıda, siyâsetnâmelerle ilgili genel
bilgilere yer verilmiş; Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ
şekil ve muhteva bakımından incelendikten sonra eserin
metni sunulmuştur.
Keywords
Klasik Türk Edebiyatı, Siyâsetnâme, Nev^î, Fezâ’ilü’lvüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ.