Summary
Mahallî Şairin Mahallî Coğrafyası: Kütahyalı Rahîmi’nin Şiirlerinde Yer Adları
Divan edebiyatında farklı üslup hareketleri ile karşılaşmak
mümkündür. Klasik üslup, sebk-i Hindî, hikemî üslup,
mahallileşme gibi üsluplar şairlerin edebî kişiliklerinin ve
şiirlerindeki muhtevî unsurların şekillenmesinde etkili
olmuştur. Bunlardan mahallini sevmek ve mahallini
işlemek, İstanbul’un ve mahallinin dilinin farkına varmak
olarak nitelenebilecek mahallileşme, şairler üzerinde her
dönem etkili olmuştur. Bu üslubun çerçevesinde şiirlerini
yazan şairlerden biri de Kütahyalı Rahîmî’dir. 16. yüzyıl
şairlerinden olan Rahîmî yaşadığı yüzyılda şiirlerindeki
mahallî ögelerle dikkati çekmektedir. Rahîmî Anadolu’nun
çeşitli şehirlerinde bulunan bir şair olarak şiirlerinde
mahallî coğrafyaya sıkça yer vermiştir. Şair, Anadolu’dan
19 farklı şehre 130 defa yer vermiştir. Anadolu’yu; yaşadığı
bölgeleri şehirleri, ırmakları, denizleri, dağları ve mesire
alanlarıyla işlemiş, coğrafyanın sağladığı her türlü
çağrışımdan faydalanmaya çalışmıştır.
Divan edebiyatında coğrafya, mekân-insan bütünleşmesi
bağlamında daha çok sevgili ve âşıkla münasebet içinde
kullanılır. Coğrafyayı tarihî olaylar ve unsurlar içinde
tarihî göndermelerle işleyen şair bazen gerçek bazen de
dekoratif bir coğrafyaya yer verir. Böylece coğrafya şairin
tevriye, cinas, iham, teşhis, teşbih gibi farklı edebi
sanatlarına kaynaklık eden bir çağrışım ögesi olarak da
şiirdeki yerini alır. Bu çalışmada önce
Keywords
Kütahyalı Rahîmî, mahallileşme, Anadolu coğrafyası, mekân-şair ilişkisi, yer adları.