BAYKARA MECLİSİ’NDEN YANSIMALAR -Edebî Meclisler, Vâsıfî Etrafında Gelişen Olaylar 7-
(REFLECTIONS FROM BAYKARA ASSEMBLY -Literary Assemblies, Events Developing Around Vâsıfî 7-
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Kartal
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
27
|
|
Sayfa |
:
403-453
|
Özet
Zeynüddîn-i Mahmûd-ı Vâsıfî tarafından Farsça olarak
kaleme alınan Bedâyi’u’l-vekâyi’, özellikle Türk kültür ve sosyal
hayatına dair ihtiva ettiği geniş ve önemli bilgiler vesilesiyle
dikkat çekmektedir. Bu yönüyle Türk kültür tarihi için çok
önemli olan bu eserde, özellikle Mâverâünnehir ve Türkistân
coğrafyasında değişik mekânlarda tertip edilip oluşturulan
edebî meclislerin hüviyetini yansıtan, özelliğini ortaya koyan
çeşitli meclislere yer verilmiş ve onların tasvirleri yapılmıştır.
Bu çalışmada, Bedâyi’u’l-vekâyi’de yer alan, o dönem edebî
meclislerine ışık tutan ve Vâsıfî’nin bizzat katıldığı meclislerin
tercümesine yer verilecektir. Bu meclislerden biri, Semekand’ın
attarlar pazarında bulunan Mollâ-zâde-i Mücellid’in
dükkânında düzenlenmiştir. Bu meclise dönemin önemli
fazılları ile şairleri katılmışlardır. Diğerleri, Hâce Hâşimî
tarafından tertip edilen ve yine dönemin önemli şairleri ile ileri
gelenlerinin katılımcı olduğu meclislerdir. Ayrıca Mevlânâ
İsâmuddîn-i İbrâhîm ve Vâsıfî-i Herâtî ile bunların öğrencileri
arasındaki husumet ve ihtilafı konu edinen, bu ihtilaf ve
husumet etrafında gelişen olaylara da yer verilmiştir. Burada
Vâsıfî ve diğer şairlere ait Farsça, Arapça ve Türkçe şiirlerin
varlığı dikkat çekmektedir. Bu şiirler arasında daha çok gazel ve
kasideler yer almaktadır. Bunların bir kısmı yazılan
nazirelerdir. Tarih manzumelerinin yanında manzum bir
Arapça mektup da bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Şiir meclisi, nazire, övgü şiiri, hiciv, tarih manzumesi, manzum mektup.
Abstract
Bedâyi’u’l-vekâyi’, written in Persian by Zeynüddîn-i
Vâsıfî, draws attention especially with the extensive and
important information it contains on Turkish culture and
social life. In this work, which is very important for the
history of Turkish culture in this respect, various
assemblies reflecting the identity and characteristics of the
literary assemblies, organized at different places, especially
in Transoxiana and Turkistan, were included and
described. In this study, the translation of the assemblies
in Bedâyi'u'l-vekâyi, which shed light on the literary
assemblies of that period and to which Vâsıfî personally
attended, will be included. One of these assemblies was
held in Mollâ-zâde-i Mücellid's shop, located in the
herbalists' market of Semekand. The distinguished people
and poets of the period participated in this assembly.
Others are the assemblies organized by Hâce Hâşimî, and
in which the important poets and distinguished people of
the period participated. In addition, the events
surrounding the enmity and conflict between Mevlânâ
İsâmuddîn-i İbrâhîm and Vâsıfî-i Herâtî and their
students were also included. The Persian, Arabic, and
Turkish poems by Vâsıfî and other poets draws attention
here. These poems are mostly ghazals and odes. Some of
them are written nazires. Apart from the historical poems,
there is also an Arabic letter in verse.
Keywords
Poetry assembly, nazire, praise poem, satire, historical poem, letter in verse.