BAYKARA MECLİSİ’NDEN YANSIMALAR -İlmî ve Edebî Meclisler-Tarihî Olaylar-Hikâyeler 5-
(REFLECTIONS FROM THE BAYKARA ASSEMBLY -Scientific and Literary Assemblies-Historical Events-Stories 5-
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Kartal
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
25
|
|
Sayfa |
:
575-617
|
Özet
Zeynüddîn-i Vâsıfî tarafından Farsça olarak kaleme alınan Bedâyi’u’l-vekâyi’, özellikle Türk kültür ve sosyal hayatına dair ihtiva ettiği geniş ve önemli bilgiler vesilesiyle dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Bedâyi’u’l-vekâyi’de yer alan ve Türkistân coğrafyasındaki Türk kültür hayatına ışık tutup günümüze aktaran dört bölümün tercümesine yer verilecektir. Bunlardan birincisi, Mevlânâ Hacı-i Tebrîzî’nin durumu, onun etrafında gelişen bazı olayları ve yapılan ilmî münazarayı; ikincisi Şeyhülislam Hâce Hâşimî’nin Esfîdmûn köyünde tertip ettiği mecliste istek üzerine yazılan üç tane gazel-i tabl-i bâz ile Vâsıfî’nin, kendisine hissettirilmeden irticalen üç değişik konuda inşa yazması için sınava tabi tutulmasını; üçüncüsü Kâtibî-i Nîşâbûrî ve Baba Sevdâî’nin, Mîrzâ Baysungur’un himayesi altında bir araya gelmeleri ile Mîrzâ Baysungur ve Baba Sevdâî’nin ilk karşılaşmaları ve aralarında geçen bazı olayları; dördüncüsü ise Emîr Sultân Celâlüddîn-i Mergînânî’nin, Abdulvâsi’-i Cebelî’nin “çâr-der-çâr/çâr-ender-çâr kasidesi”ne yazdığı nazirenin, Sultân Muhammed-i Bahâdır Han’ın tertip ettiği bir mecliste okunması, okunan bu şiirin mecliste bulunanların isteği üzerine Vâsıfî tarafından değerlendirilmesini ihtiva etmektedir. Ayrıca bu bölümde Vâsıfî’nin, Âsafî, Hilâlî, Ehlî, Herâtî, Rûhî, Mukbilî ve Riyâzî’nin mecliste okunan bazı şiirleri üzerinde yaptığı değerlendirmelere de yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Meclis, şiir meclisi, şiir, Kâtibî-i Nîşâbûrî, Baba Sevdâî, sosyal hayat.
Abstract
Written in Persian by Zeynüddîn-i Vâsıfî, Bedâyi’u’l-vekâyi’ draws attention especially with its extensive and important information on Turkish culture and social life. This study includes the translation of four chapters of Bedâyi’u’l-vekâyi’, which shed light on Turkish culture in the Turkistan geography. The first of these chapters is about the situation of Mevlânâ Hacı-i Tebrîzî, some events that took place around him, and a scientific debate. The second is about three gazel-i tabl-i bâz written upon request in the assembly organized by Şeyhülislam Hâce Hâşimî in the village of Esfîdmûn and about Vâsıfî’s being tested without noticing to write poems on three different topics by improvising. The third is about the meeting of Kâtibî-i Nîşâbûrî and Baba Sevdâî under the auspices of Mîrzâ Baysungur and about the first encounter between Mîrzâ Baysungur and Baba Sevdaî and some events that took place between them. Finally, the fourth is about the reading of Emîr Sultân Celâlüddîn-i Mergînânî’s nazire (a poem written in the same form, meter, rhyme, and redif by another poet in response to a poet’s poem) in response to Abdulvâsi’-i Cebelî’s “çâr-der-çâr/çâr-ender-çâr qasida” in the assembly organized by Sultân Muhammed-i Bahâdır Han and the evaluation of this poem by Vâsıfî at the request of those in it. This chapter also includes the evaluations made by Vâsıfî on some of the poems of Asafi, Hilâlî, Ehlî, Herâtî, Rûhî, Mukbilî, and Riyâzî read in the assembly.
Keywords
Assembly, poetry assembly, poetry, Kâtibî-i Nîşâbûrî, Baba Sevdâî, social life.