Baykara Meclisi’nden Yansımalar -Edebî Meclisler 3-
(Reflections from Baykara's Assemblies -Literary Gatherings 3-
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Kartal
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
610-668
|
Özet
Zeynüddîn-i Vâsıfî tarafından Farsça olarak kaleme
alınan Bedâyi’u’l-vekâyi’, özellikle Türk kültür ve sosyal
hayatına dair ihtiva ettiği bilgiler vesilesiyle dikkat
çekmektedir. Bu çalışmada, Bedâyi’u’l-vekâyi’de yer alan ve
Türkistan coğrafyasındaki Türk kültür hayatına ışık tutup
günümüze aktaran üç bölümün tercümesine yer
verilecektir. Bunlardan birincisi, Sultan Hüseyn-i
Baykara’nın veziri Hâce Nizâmülmülk-i Hafî ile ilgilidir.
Bu bölüm, o dönemde çeşitli sebeplerle öldürülen ileri gelen
kişileri ihtiva etmesi ve Muhammed Mü’min Mîrzâ’nın
öldürülmesi üzerine yazılan mersiyeler hakkında şairler
arasında yapılan değerlendirmeyi kapsaması yönüyle,
ayrıca dikkat çekicidir. İkinci bölüm, kitabın yazarı
Vâsıfî’nin Semerkan’da bulunduğu sırada Hâce Yûsuf-ı
Melâmetî’nin daveti üzerine katıldığı bir meclisi ihtiva
etmektedir. Üçüncü bölümde ise Mevlânâ Benâ’î’nin
faziletleri ile onun Türk edebiyatının önemli
temsilcilerinden Alî Şîr Nevâ’î arasında gerçekleşen bazı
latifelere yer verilmiştir. Burada Alî Şîr Nevâ’î ile Şîralî
Müzehhib, Nâsır-ı Reng-rîz, Kadı-zâde ve Hâfız
Gıyâsüddîn arasında vuku bulan nükteler de yer
almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Türkistan,Herât, Semerkand, Benâ’î, Molla Câmî, Gülhanî, Kuteylî, Tûnî
Abstract
Bedâyi’u’l-vekâyi, which was written in Persian by
Zeynüddîn-i Vâsıfî, draws attention especially with the
information it contains about Turkish cultural and social
life. In this study, the translation of three chapters in
Bedâyi’u’l-vekâyi, which sheds light on the Turkish
cultural life in the geography of Turkestan, will be
included. The first one is about Hâce Nizâmülmülk-i Hafî,
the vizier of Sultan Hüseyn-i Baykara. This section is also
noteworthy in that it includes the evaluation of the poets
about the merits written on the killing of Muhammad
Mü’min Mîrzâ and the leading persons who were killed at
that time for various reasons. The second part of the book
includes a council in which Vâsıfî, the author of the book,
was invited by Hâce Yûsuf-ı Melâmetî when he was in
Samarkand. In the third chapter, the virtues of Mevlana
Benâ’î and some of the jokes that took place between Alî Şîr
Nevâ’î, one of the important representatives of his Turkish
literature, are mentioned. Here, the jokes between Alî Şîr
Nevâ’î and Şîralî Müzehhib, Nâsır-ı Reng-rîz, Kadı-zâde
and Hâfız Gıyâsüddî are also included.
Keywords
Turkestan, Herât, Samarkand, Benâ’î, Molla Câmî, Gülhanî, Kuteylî, Tûnî.