Baykara Meclisi’nden Yansımalar: -Edebî Meclisler 2-
(Reflections from Baykara's Gathering -Literary Gatherings 2-
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Kartal
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
22
|
|
Sayfa |
:
525-578
|
Özet
Bu çalışma, Semerkand’da Hâce Emîrkâ-i Şâhî’nin evinde
gerçekleştirilen edebî bir meclisle ilgilidir. Semerkand’ın ileri
gelenlerinden bu meclise katılanlar, Vâsıfî’nin inşâ/sanatlı mektup
yazma ve hem muamma yazma hem de çözmedeki
maharetini belirlemek için onu sınava tabi tutmuşlardır. Sınavda
Vâsıfî, meclise katılanların her birinin istediği konuda, o
konuyla ilgili kavramları kullanarak mektuplar yazmıştır. Ayrıca
Mevlânâ Ziyâ-i Muammâî tarafından bir sayfaya yazılan
ve kendisine çözmesi için verilen yedi muammanın da çözümlerini
doğru olarak gerçekleştirmiştir. Çalışmanın sonunda,
Vâsıfî’nin Hamse-i Muhayyire adlı eserinin içinde yer alan, çeşitli
nazım şekilleri ve türlerde kaleme alınmış Farsça şiirlerine
ve bazı tercümelerine yer verilmiştir. Kâtibî’nin “şutr-hücre”
kasidesi ile Abdulvâsî-i Cebelî’nin “çâr-der-çâr” ya da “çâr-ender-
çâr” şeklinde isimlendirilen kasidesine yazılan nazire, dört
bahirde yazılan gazel, hem lugaz hem de muamma olan bir şiir,
mısraları, Ebu’l-gazi Muhammed Han’ın isminin harflerinden
kurulmuş olan muvaşşah gazel, her mısraı muamma olan bir
gazelden çıkarılan rubai bu şiirlerden bir kısmıdır.
Anahtar Kelimeler
Baykara meclisi, Vâsıfî, Semerkand, sanatlı mektup, muamma, Farsça şiir.
Abstract
This study is about a literary assembly held in the house
of Hâce Emîrkâ-i Şâhî in Samarkand. Those who have participated
in this assembly from the notables of Samarkand,
tested him to determine Vâsıfî's skill in artistic letter writing/
”inşâ” and his success in both "muamma" writing
and in solving "muamma". In the examination, Vâsıfî
wrote letters on the subject that each of the participants of
the parliament wanted, using the concepts related to that
subject. In addition, written by Mevlânâ Ziyâ-i Muammâî
on a page and he has solved the solutions of seven "muamma"
given to him to solve. At the end of our article,
Persian poems and some translations in various verse
forms and genres in Vâsıfî's Hamse-i Muhayyire are given.
The response to the Katibî's “şutr-hücre” kasid and
Abdulvâsî-i Cebelî's kasid, which was named as “çâr-derçâr
or “çâr-ender-çâr”, a ghazal written in four different
poetry sizes, a poem that is both “lugaz” and “muamma”,
the verses, muvaşşah ghazal which was established from
the letters of the name of Ebu’l-gazi Muhammed Khan, rubai
that extracted from an ghazal that is an muamma, is a
part of these poems.
Keywords
Baykara council, Vâsıfî, Samarkand, art letter, muamma, Persian poetry.