Sa‘dî Efendi’nin Es’ile-i Sûfî Ecvibe-i Sa‘dî Adlı Namaz Risalesi
(Sa‘dî Efendi’s Booklet of Prayer Named Es’ile-i Sûfî Ecvibe-i Sa‘dî
)
|
Yazar
|
:
Fatih Ramazan Süer
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
467-502
|
Özet
Altı asır gibi uzun bir zaman dilimi içerisinde varlığını
sürdüren Divan Edebiyatı, Türk Edebiyatının en uzun soluklu
dönemidir. Teşekkül sürecinde Arap ve özellikle Fars
edebiyatından etkilenmiş, bu süreçten birkaç asır sonra
olgunluk seviyesine ulaşmış ve örnek şahsiyetler yetiştirmeye
başlamıştır. Alanın temel kaynakları arasında Kur’anı
Kerim, hadis, İslam tarihi, tefsir, akâid ve fıkıh gibi İslâm
kültürü ilim dallarının yer alması Divan Edebiyatının dinî
bir vasfa sahip olmasını beraberinde getirmiştir. Bu sahada
eser veren müellifler özellikle şiiri araç edinerek kaleme
aldıkları eserlerinde her Müslümanın dinî yükümlülüklerini
bilme konusundaki hususiyeti dile getirmiş ve dinî
mevzularda onları bilgilendirmişlerdir. Bu bağlamda yukarıda
adları zikredilen ilim dalları ile alakalı genel manada
manzum tefsir, hadis, siyer, ilmihal ve akaidnameler gibi
çeşitli türler ortaya çıkmıştır. Bilinen bu türlerin yanısıra
muhteva itibariyle yine bu türlerden uzak olmayan ama ayrı
başlıklar altında değerlendirilmesi gereken manzumeler de
vardır. XVI. yy. simalarından Sa‘dî Efendi’ye ait 293
beyitten müteşekkil kaside bu özellikte olan bir manzumedir.
Manzume, bir dervişin Sa‘dî Efendi’ye gelip abdest, ezan,
namaz…gibi konularda yöneltiği sorulardan ve Sa‘dî
Efendi’nin bu sorulara verdiği cevaplardan oluşmaktadır.
Dervişin cevap aradığı sorulara Sa‘dî Efendi’nin, bazı
peygamberlerin hayatlarından telmihler yaparak ve bazı
meşhur fıkıh, hadis, tefsir kitaplarını kaynak göstererek
yanıtlar vermesi manzumenin değerini artırmaktadır. Bu
makalede mezkur şairin manzumesi değerlendirilecek ve
manzumenin metni verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Divan Edebiyatı, Dinî Manzumeler, XVI. Yüzyıl, Sa‘dî Efendi.
Abstract
Divan Literature which lasts six centuries is the longest
period of Turkish Literature. Divan Literature has been
influenced by Arabic and especially Persian literature
during the formation process. After a few centuries it has
reached ripeness and began to raise sample personalities.
The main sources of this field are Islamic culture branches
such as Qur’an, hadith, Islamic history, tafsir and fiqh.
And this has caused the Divan Literature to have a
religious identity. The authors who wrote in this field
recalled their religious obligations to every Muslim
through poetry in their works and they informed them in
religious matters. In this context verse forms of hadith,
siyar, tafsir and fiqh have emerged. In addition to these
known spices, in consideration of content, there also poems
those are again not far from these spices but should be
analysed under different titles. The Qasida -consisting of
293 couplets- of Sa‘dî Efendi who lived in the sixteenth
century which is a verse in this feature. The Qasida
consists of the answers given by Sa‘dî Efendi to the
questions of a dervish coming to Sa'dî Efendi, such as
ablution, azan, prayer... and answers given to these
questions by Sa‘dî Efendi. Sa‘dî Efendi gave answers to the
questions of the dervish by referring to the famous fiqh,
hadith, tafsir books and making talmih from the lives of the
prophets. And this has increased the value of the his work.
In this article, the poem of the poet will be evaluated and
the text of the poem will be given.
Keywords
Divan Literature, Religious Poems, 16th Century, Sa‘dî Efendi.