Bûsîrî (ö. 696/1297 ?)’nin Kasîdetü’l-Bürde’sinin Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa (ö. 1308/1892) Tarafından Yapılan Mensur ve Manzum Tercümesi
(The Prose and Verse Translation of Bûsîrî (d. 696/1297 ?)’s Qaseedat-ul-Burdah by Diyarbakırlı Mehmed Said Pasha (ö. 1308/1892)
)
|
Yazar
|
:
Bünyamin Ayçiçeği
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
27-102
|
Özet
Kendine has bir kompozisyonla övgü maksatlı yazılan
şiirlere “kasîde” denilmektedir. Genellikle kasîdelerde maksat,
sunulan kişinin medhiye bölümünde sanatlı bir şekilde
övülmesidir. Medhiye bölümü kasîdelerin merkezini ve asıl
amacını teşkil etmektedir. Hz. Peygamber’i (ö.11/632)
methetmek için kaleme alınmış kasîdeler içinde, Ka’b. b.
Züheyr (ö.24/645?) tarafından kaleme alınan ve ilk beytinin
başında geçen Banet Su^ad ifadesiyle ya da Kasîdetü’l-
Bürde adıyla meşhur olan şiirin ayrı bir önemi bulunmaktadır.
Kendisinden sonra yazılan Hz. Peygamber’i
konu alan kasîdelere öncülük etmiş olan bu şiir, Bûsîrî’nin
(696/1297?) kasîdesine de ilham kaynağı olmuştur. Bûsîrî’nin
şiiri de asıl ismi olan el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî
Medhi Hayri’l-Beriyye’den daha çok, Kasîdetü’l-Bürde,
Kasîde-i Bürde, Kasîde-i Bür’e adlandırmalarıyla meşhur
olmuş ve şöhreti, gerek barındırdığı edebî gücü gerekse
yazılış hikâyesinin dikkat çekiciliği sebebiyle Ka’b b.
Züheyr’in kasîdesini aşmayı başarmıştır. Hz. Peygamber’in
şefaatine ve övgüsüne ulaşmak gayesiyle, özellikle
Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’si, Türk edebiyatında manzum
ve mensur olarak tercüme edilmiş, hakkında şerhler
yazılmış, şiir için tahmis ve tezyiller kaleme alınmıştır.
Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa (ö.1308/1892) da Hz.
Peygamber’in şefaatini umarak kasîdeyi hem manzum hem
de mensur şekilde tercüme etmiştir. Devlet adamı sıfatıyla
öne çıkan Said Paşa, birçok eser kaleme almış, Kasîdetü’l-Bürde’ye karşı da özel bir ilgi duymuştur. Manzum ve
mensur tercümenin dışında ayrıca, Kasîdetü’l-Bürde’nin
bazı beyitlerini tahmis etmiştir. Bu makalede öncelikle
Kasîdetü’l-Bürde hakkında genel bilgi verilmiş, ardından
müelliflerin hayatları ve eserleri ele alınmıştır. Mensur ve
manzum Kasîdetü’l-Bürde tercümesinin gerek şekil gerek
muhteva bakımından incelemesi yapıldıktan sonra metinler,
transkribe edilerek verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Bûsîrî, Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa, Kasîdetü’l- Bürde, Tercüme.
Abstract
The qasida is the poems which are written specific
composition in order to praise. On general, the aim of the
qasidas is to praise the presented person in the part of
madhiyah (eulogize) on an artistic way. The main purpose
and center of the qasidas is placed to the eulogy. One of
the written qasida which is praise of Beloved Prophet (d.
11/632), it is Banet Suad that placed on the first couplet
written by Kab b. Zuhayr (d. 24/645 ?) and also it’s
known as the Qaseedat-ul-Burdah has a critical importance.
This work is the pioneer work which was written
for Beloved Prophet inspired also Busiri’s (696/ 1297?)
qasida. Busiri's work is famous generally as Kasidatu’l-
Burdah, Kasida-i Burde, Kasîde-i Bür’e in spite of the fact
that it's real name is el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi
Hayri’l-Beriyye and became famous much more than Kab
b. Zuhayr's qasida thanks to its fame, literal power and
writing process. For the attaning the Beloved Prophet's
intercession and praise, Kasida-i Burda of Busiri was
translated poetic and prosaic style in Turkish literature
and expounded, plussages and reductions are penned
about it. Also, Mehmed Said Pasha from Diyarbakir,
translated the qasida in the form of both a poem and a
prose by wishing the Prophet's intercession. Said Pasha,
became famous qua statesman, wrote a lot of works and
was especially interested in the Qaseedat-ul-Burdah.
Except poetic and prosaic translation, he also reducted the Qaseedat-ul-Burdah. In this article, it was given a
general information especially about the Qaseedat-ul-
Burdah and then the lives and works of it’s authors are
handled. After the analysis of the translation of poem and
prose Qaseedat-ul-Burdah as to whether the form or
content, the texts were presented by being transcribed.
Keywords
Bûsîrî, Diyarbakırlı Mehmed Said Pasha, Qaseedat-ul- Burdah, Translation.