XVIII. Yüzyıl Divan Şairi Adlî (ö.1743-44) ve Divanı
(18TH Century Divan Poet Adlî and His Divan
)
|
Yazar
|
:
Arif SUNAL
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
441-466
|
Özet
Adlî hakkında bilgi veren tezkirelerde şairin asıl adının
Mehmed olduğu ve İstanbul’da doğduğu belirtilmektedir.
Devletin çeşitli kademelerinde bürokratik görevler üstlenmiş
olan Adlî, 1156/1743-44 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Henüz neşredilmemiş olan Adlî’nin Divan’ı, Tavşanlı
ilçesi Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, Zeytinoğlu
Koleksiyonunda 43 Ze 333/3-4-5-6 numarada kayıtlı bir
divan mecmuası içerisinde bulunmaktadır. Tamamı talik
hatla, iki sütun hâlinde ve 18 satırda tertip edilen divanın
istinsah tarihi 21 Safer 1167/21 Kasım 1753-1754 olarak
kaydedilmiştir. Adlî, şiirlerinin çoğunda sade, külfetsiz bir
dili ve ahenkli bir üslubu tercih etmiştir. Onun Farsça üç
manzume haricinde bütün şiirleri Türkçe yazılmıştır. Adlî
Divanı’nda rindane üslupla yazılmış şiirler önemli bir rol
oynamaktadır. Adlî’nin rindane gazellerinde, klasik Divan
şiirine uygun olarak şarap, meyhane, rind, zahid gibi rindlikle
ilgili kavramların sıkça dile getirildiği görülmektedir.
Ayrıca tezkirelerde “derviş-nihâd” olarak anılan şairin
tasavvuf ehli olduğuna vurgu yapılır. Bu çalışmada,
Adlî’nin hayatı, Divan’ı ve üslubu üzerinde durulmuş
ardından Divan’ındaki rindane üslupla yazılmış bazı
gazellerinden örnekler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Divan şiiri, rindane şiir, Adlî.
Abstract
According to the collections of biographies Adlî was
born in Istanbul and his real name is Mehmed. Adlî, who
went through various posts in bureaucracy, died in 1743-
1744 in Istanbul. Adlî’s Divan is not published yet and can
be found in the divan magazine under the registration
number of 43 Ze 333/3-4-5-6 as a part Zeytionoglu
Collection in Tavsanlı Zeytinoglu Puplic Library. Whole
divan is written in calligraphic style called taliq, in the two
columns with 18 lines and the completion date is recorded
as 21 Safer 1167 (21 November 1753-1754). In most of his
poems, simple and harmonic language is preferred. All of
his poems are written in Turkish except three Persian
poems. Poems written in rindane style play crucial role in
Adlî’s Divan. In his rindane ghazals, as it is common in
the classic Divan, wine, bar, rind, zahid types of terms are
used often. It is pointed out in the tezkires that Poet is a
follower of sufism. In this paper, information about Adlî
and his Divan is given followed by introducing some
samples of ghazals written in rindane style.
Keywords
Divan poetry, rindane poem, Adlî.