Abdurrahmân Câmî’nin “Kasîde-i Ferîde”sinin Tercüme ve Şerhi
(Translation and Commentary of Abdurrahmân Câmî’s “Kasîde-i Ferîde”
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Karataş
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
207
|
|
Sayı |
:
18
|
|
Sayfa |
:
137-212
|
Özet
XIX. asrın âlim ve Nakşî-Mevlevî sûfîlerinden İstanbullu
Mehmed Tevfîk Efendi Abdurrahmân Câmî’nin
birinci dîvânı olan Fâtihatü’ş-şebâb’dan 9 kasîdeyi ve “elif”
kâfiyeli 10 gazeli şerhederek eserine Şerh-i Kasâid-i Câmî
(Neş’e) adını vermiştir. Tevfîk Efendi’nin muhtemelen
ömrü vefâ etmediği için şerhin devâmı gelmemiştir. Onun
şerhettiği kasîdeler arasında bulunan ve dinî ahlâkî öğütler
ihtivâ eden “lâmiyye” kasîdesini, yaklaşık yarım asır sonra
Harputlu (Elazığ) âlim, müftü Mehmed Kemâleddin Efendi
lafzı ve mânâsı bakımından çok beğendiği için “kasîde-i
ferîde” olarak niteleyip tercüme etmiş ve Beyânü’l-Hak
mecmûasında yayımlamıştır. Bu makalede evvelâ “kasîde-i
ferîde” isimlendirmesi üzerinde durulmuş, ardından Tevfik
Efendi ve Kemâleddin Efendi’nin hayatları kısaca anlatılmıştır.
Makalenin ana kısmını üç Nakşî sûfiden Câmî’nin
yazdığı, Tevfîk Efendi’nin şerh, Kemâleddin Efendi’nin ise
derli toplu tercüme ettiği söz konusu kasîdenin aslı,
tercümesi ve şerhiyle bir arada bugünkü harflere aktarılması
oluşturmaktadır. Makalede ayrıca mütercim ve şârihin
istifâde ettikleri kaynaklara ulaşılarak gerekli izâhlar
yapılmış, Farsça ve Arapça cümleler tercüme edilerek
dipnotlara yerleştirilmiş, böylece Osmanlı şerh edebiyâtının
güzel bir numûnesi ilim ehlinin istifâdesine sunulmaya
çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Abdurrahmân Câmî, Tevfîk Efendi, Kemâleddin Harputî, Kasîde-i Ferîde.
Abstract
Mehmed Tevfîk Efendi, prominent scholar of 19th
century and Shayh of Nakşi-Mawlavi annotated 9 kasidahs
from Fâtihatü’ş-şebâb, the first dîvan of Abdurrahmân
Câmî and 10 gazels rhymed with “alef” and combined
them in a book that he titled Şerh-i Kasâid-i Câmî (Neş’e).
Tevfîk Efendi, could not complete his commentary
probably because of his early death. Mehmed Kemaleddin
Efendi, a prominent scholar and mufti of Harput,
translated one of the kasidas in this collection called the
kasidah of “lâmiyye” which includes religious and ethical
admonitions and published it in the journal of Beyânü’l-
Hak. In this essay we latinize this kasidah together with its
translation and commentary, annoted with necessary
information derived from the sources utilezed by both the
commentator and the translator; and thus introduce such
a beautiful example of the Ottoman literature of
commentaries to the service of shcolarship.
Keywords
Abdurrahmân Câmî, Tevfîk Efendi, Kemâleddin Harputî, Kasîde-i Ferîde.