Summary
XVIII. Yüzyıl Divan Şairi Adlî (ö.1743-44) ve Divanı
Adlî hakkında bilgi veren tezkirelerde şairin asıl adının
Mehmed olduğu ve İstanbul’da doğduğu belirtilmektedir.
Devletin çeşitli kademelerinde bürokratik görevler üstlenmiş
olan Adlî, 1156/1743-44 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Henüz neşredilmemiş olan Adlî’nin Divan’ı, Tavşanlı
ilçesi Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, Zeytinoğlu
Koleksiyonunda 43 Ze 333/3-4-5-6 numarada kayıtlı bir
divan mecmuası içerisinde bulunmaktadır. Tamamı talik
hatla, iki sütun hâlinde ve 18 satırda tertip edilen divanın
istinsah tarihi 21 Safer 1167/21 Kasım 1753-1754 olarak
kaydedilmiştir. Adlî, şiirlerinin çoğunda sade, külfetsiz bir
dili ve ahenkli bir üslubu tercih etmiştir. Onun Farsça üç
manzume haricinde bütün şiirleri Türkçe yazılmıştır. Adlî
Divanı’nda rindane üslupla yazılmış şiirler önemli bir rol
oynamaktadır. Adlî’nin rindane gazellerinde, klasik Divan
şiirine uygun olarak şarap, meyhane, rind, zahid gibi rindlikle
ilgili kavramların sıkça dile getirildiği görülmektedir.
Ayrıca tezkirelerde “derviş-nihâd” olarak anılan şairin
tasavvuf ehli olduğuna vurgu yapılır. Bu çalışmada,
Adlî’nin hayatı, Divan’ı ve üslubu üzerinde durulmuş
ardından Divan’ındaki rindane üslupla yazılmış bazı
gazellerinden örnekler sunulmuştur.
Keywords
Divan şiiri, rindane şiir, Adlî.