Fahrî Dîvânının Yeni Bulunan Yazma Nüshaları ve Dîvâna Katkıları
(Newly Found Manuscripts of the Divan of Fahri and Their Contributions to the Divan
)
|
Yazar
|
:
Yeşim Yarar
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
535-571
|
Özet
18. yüzyıl şairi Fahrî-i Celvetî (ö. 1799) dîvânının Vatikan Kütüphanesi Vat. turc. 208 ve Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi 035773/16 numarada kayıtlı iki yazma nüshası tespit edilmiştir. Nüshalar medhiyye, mersiyye, kudûmiyye, tebrikiyye, mahlasnâme, davetnâme, tarih, takriz, şarkı, manzum mektup türlerinde ve beyt, gazel, kaside, mesnevî, rubâ’î, kıt’a, kıt’a-i kebîre, murabba, kalenderî, dîvân, koşma, tahmis şekillerinde Dîvân'da mevcut olmayan toplam 71 şiir ve 1 bendi ihtiva etmektedir. Bunlar Dîvân’da mevcut olan 6 tarih şiirinin bilinmeyen/belirtilmeyen tarih mısraları ile 5’inin mevcut olmayan rakamsal tarihlerini de muhtevidir. Bu içerik şahsi, ailevi, içtimai, mesleki, edebî açılardan Fahrî’ye dair; din ve devlet adamları, şairler, kadınlar, mezar taşları gibi konularda döneme dair birtakım yeni bilgiler barındırmaktadır. Bu çalışmada tüm bunlar ortaya konarak Fahrî Dîvânı ve edebiyat tarihine katkıda bulunmak hedeflenmektedir.
Ondan bahseden kaynaklarda bulunmayıp bu makalede gündeme getirilen bilgilerden bazıları olan; oğlunun, kız kardeşinin, müridinin varlığı; kadı nâibi oluşu gibi Fahrî’ye ilişkin bilgiler haricinde, Fuzûlî (ö. 1556)’nin başlattığı 20 şiirlik bir nazire ağının son halkası oluşu, bilinenlerden başka bir şerhi daha olduğu, tarih şiirlerine saat ve an bilgisi eklediği gibi edebiyat tarihini ilgilendiren ve devrindeki meşhur/meçhul kişilerle olgulara yönelik dönemi ilgilendiren çeşitli bilgiler; metin neşri çalışmalarının yalnızca edebî değil tarihî, sosyal ve kültürel veriler de sağlayarak toplumsal belleğe hizmette önemini göstermekte; bu da edebiyatın diğer bilimlere kaynaklığını örneklemektedir.
Anahtar Kelimeler
18. yüzyıl, Fahrî-i Celvetî, dîvân, yeni şiirler, yeni bilgiler.
Abstract
Two manuscripts of the 18th century poet Fahri-i Celveti (d. 1799)’s divan, registered in the Vatican Library number Vat. turc. 208 and Yapı Kredi Sermet Çifter Library number 035773/16, has been identified. The manuscripts have contained a total of 71 poems and 1 “bend” in the types of medhiyye, mersiyye, kudumiyye, tebrikiyye, mahlasname, davetname, tarih, takriz, şarkı, poetical letter and in the forms of beyt, gazel, kaside, mesnevi, rubai, kıta, kıta-i kebire, murabba, kalenderi, divan, koşma, tahmis which were not existed in the Dîvân. These have also included 6 “tarih” lines which unknown/unspecified in the Divan and dates of 5 of them which unavailable in the Divan. This content has contained some new information about Fahri from personal, family, social, professional, literary perspectives; period on subjects such as religious and statesmen, poets, women, gravestones. In this study, it is aimed to contribute to the Fahri Divan and the history of literature by exposing all these.
Except for information about Fahri such as the existence of his son, sister, murid, being deputy judge; information concerning the history of literature such as being the last link of a nazire network of 20 poems initiated by Fuzûlî (d. 1556), that he has another work about şerh other than what is known, he added time and moment information to his tarih poems; and various information about the period toward famous/unknown people and facts of the period -which all these are some of the information brought up in this article, which are not found in the sources mentioning him- exhibits the significance of text publication studies in serving social memory by providing not only literary but also historical, social and cultural data; this exemplifies the source of literature to other sciences.
Keywords
18th century, Fahri-i Celveti, divan, new poems, new information.