Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevisiyle Shakespeare’in Romeo ve Juliet Trajedisinin Tahkiye Unsurları Bakımından Karşılaştırılması
(Comparison on Fuzuli’s Mathnawi of Leyla and Mecnun and Shakespeare’s Tragedy of Romeo and Juliet in Terms of Narration Elements
)
|
Yazar
|
:
Sacide Akcan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
15
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
1-15
|
Özet
Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn mesnevisi ile Shakespeare’in Romeo ve Juliet trajedisi, Doğu’nun ve Batı’nın trajik aşk öyküleri arasında en sevilen ve en çok bilinen öykülerdir. Eserlerin türleri ve yazılış amaçları farklı olmakla birlikte, olay örgüsü, karakterler, zaman ve mekân gibi tahkiye unsurları bakımından incelendiğinde iki eser arasında önemli benzerlik ve paralellikler olduğu görülmektedir. Aşkın başlangıcı, sosyokültürel baskılar ve engeller, ayrılık ve ölüm temalarının işlenişinde Fuzûlî ve Shakespeare’in sanatsal dehaları kadar ortak bir kaynaktan çıktığı anlaşılan güçlü bir kurgunun varlığı da öne çıkmaktadır. Doğu ve Batı edebiyatlarında çok çeşitli versiyonları bulunan Leylâ ve Mecnûn ile Romeo ve Juliet anlatıları arasındaki kurgu, tema, duygu ve söyleyişe dayalı güçlü benzerliklere daha önce Süleyman Tevfik, Âgâh Sırrı Levend, Ali Asgar Hikmet gibi yazarlar tarafından dikkat çekilmiş, ancak iki eserin kurgusu karşılaştırmalı olarak incelenmemiştir. Bu çalışmada Doğu’da ve Batı’da aşkın sembolü haline gelen Leylâ ve Mecnûn ile Romeo ve Juliet hikâyeleri arasındaki açıklanmaya muhtaç benzerlikler, bu hikâyelerin en güzel versiyonları olan Fuzûlî’nin ve Shakespeare’in eserleri üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmiş, neticede iki eserin kurgusu arasındaki benzerliklerin tesadüfle açıklanamayacak denli yoğun olduğu tespit edilmiştir. İki eser arasındaki ilişkiler, Doğu ve Batı edebiyatları arasındaki tarihsel bağlar ve farklı dönemlerde meydana gelen etkileşimlerle birlikte değerlendirildiğinde gerçekçi bir zemine kavuşmaktadır. Özellikle şiir ve hikâye türlerinde Doğu mirasının Batı edebiyat ve kültürünü ne denli beslediği konusunda Leylâ ve Mecnûn ile Romeo ve Juliet, sembolik bir değere sahiptir.
Anahtar Kelimeler
Leylâ ve Mecnûn, Romeo ve Juliet, Fuzûlî, Shakespeare
Abstract
Fuzuli's masnavi Leyla and Mecnun and Shakespeare's Romeo and Juliet tragedy are the most popular and well-known stories among the tragic love stories of the East and the West. Although the types and writing purposes of the works are different, it is seen that there are important similarities and parallels between the two works when analyzed in terms of narrative elements such as plot, characters, time and space. In the treatment of the themes of the beginning of love, sociocultural pressures and obstacles, separation and death, there is also the existence of a strong fiction that seems to come from a common source as well as the artistic genius of Fuzuli and Shakespeare. Writers such as Süleyman Tevfik, Âgâh Sırrı Levend and Ali Asgar Hikmet have previously drawn attention to the strong similarities based on fiction, theme, emotion and discourse between the narratives of Leya and Mecnun and Romeo and Juliet, which have various versions in Eastern and Western literatures, but the fiction of the two works, has not been comparatively studied. In this study, the similarities in need of explanation between the stories of Leyla and Mecnun and Romeo and Juliet, which have become the symbols of love in the East and the West, are examined comparatively through the works of Fuzuli and Shakespeare, which are the most beautiful versions of these stories. It has been determined that the similarities are too intense to be explained by chance. When the relations between the two works are evaluated together with the historical ties between the Eastern and Western literatures and the interactions that occurred in different periods, they gain a realistic ground. Leyla and Mecnun and Romeo and Juliet have a symbolic value, especially in poetry and story genres, in terms of how much the Eastern heritage feeds the Western literature and culture.
Keywords
Leyla and Mecnun, Romeo and Juliet, Fuzuli, Shakespeare