Hüsn ü Aşk’ta Edebilik ve Alegori Sorunu
(The Problem of Literariness and Allegory in Hüsn ü Aşk
)
|
Yazar
|
:
Servet Gündoğdu
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
303-333
|
Özet
Bu yazıda öncelikle Hüsn ü Aşk’a ilişkin alegorik yorumların başlangıcı ile alegori kavramının estetik düşüncede tarihsel süreçte dönüşen negatif anlamı arasındaki bağa işaret edilecektir. Alegorinin on dokuzuncu asırla beraber kazandığı negatif anlam ile bir edebilik ve özerklik kriteri olarak ileri sürülen sembol düşüncesi arasındaki ilgi irdelendikten sonra ise Hüsn ü Aşk alegorik olarak yorumlanacaksa onun alegorikliği ile edebiliği arasında bir uzlaşmazlık ya da çelişki olup olmadığı sorusu üzerinde durulacaktır. Şayet alegori daima metinden önce mevcut tarihsel, siyasi, dini, ahlaki gerçekliklerin metinde ikincil düzeyde dilsel tezahürü olarak algılanırsa bunun Hüsn ü Aşk’ın edebiliğini ve özgünlüğünü riske atacağı, aynı zamanda bunun alegori kavramının da kökensel olarak yanlış bir kullanımı olduğu iddia edilerek alegorinin okurun tarihselliği ve zamansallığı nedeniyle ortaya çıkabilecek olası anlamlara açıklık olduğu ileri sürülecektir. Dolayısıyla Hüsn ü Aşk’ta alegori, tam da metnin söylediği ile kastettiği arasında özgür bir farklılaşma mekânı üretmesi nedeniyle, okurun edebî metinle beraber başka türlü konuşmaya başlaması hadisesidir.
Anahtar Kelimeler
Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, Alegori, Edebilik, Logos.
Abstract
In this article, first of all, it will be pointed out the connection between the beginning of allegorical interpretations regarding Hüsn ü Aşk and the negative meaning of the concept of allegory that has transformed in the historical process in aesthetic thought. After examining the relationship between the negative meaning that allegory gained in the nineteenth century and the symbol idea put forward as a criterion of literariness and autonomy, if Hüsn ü Aşk is interpreted allegorically, the question of whether there is a disagreement or contradiction between its allegory and its literariness will be discussed. If allegory is always perceived as a secondary linguistic manifestation of existing historical, political, religious, and moral realities in the text before the text, it will jeopardize the literariness and originality of Hüsn ü Aşk, and at the same time claiming that this is an inherently misuse of the concept of allegory, it will be suggested that allegory is openness to possible meanings that may arise due to the historical and temporality of the reader. Therefore, allegory in Hüsn ü Aşk is the event that the reader begins to speak in a different way with the literary text, as the text produces a space of free differentiation between what it says and what it means.
Keywords
Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, Allegory, Literariness, Logos.