Hassân’ın Mihr ü Müşterî’sinin Yeni Bir Nüshası ve Bilinen Nüshaya Katkıları
(A New Copy (Nushah) of Hassan’s Mihr u Mushtari And Its Contributions to the Known Copy
)
|
Yazar
|
:
Esma Şahin
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
605-636
|
Özet
Doğu edebiyatlarındaki klâsik aşk mesnevileri arasında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşterî hikâyeleri önemli bir yer tutar. Gök cisimlerinin kişileştirilmesi veya isimlerinin insanlara ad olarak konması üzerine kurulu olan bu hikâyelerin kaynağı İran edebiyatıdır. Mihr ü Müşterî Celâyirliler dönemi şairlerinden Assâr-ı Tebrîzî (ö.784/1382)’nin eseridir. Konu bakımından farklı bir eser ortaya koyma isteğiyle kaleme alınmış olan bu mesnevi Türk Edebiyatında da ilgi görmüş ve eserin tercümeleri yapılmıştır.
İlk örnekleri 11-13. yüzyıllardan itibaren verilmeye başlanan mesnevî türünün önemli gelişme kaydettiği dönem II. Murad (1421-1451) dönemi olarak kabul edilir. Bu dönemde mesnevi türünde telif veya tercüme pek çok eser kaleme alınırken aşk mesnevilerinde daha çok tercüme eserler rağbet görmüştür. Mihr ü Müşterî tercümelerinin ilki olarak bilinen Hassân’ın eseri de bu dönemde yazılmış olup yine Farsçadan tercüme olan Şeyhî’nin Hüsrev ü Şîrîn’i ve Cemâlî’nin Hümâ vü Hümâyûn’u gibi II. Murad’a takdim edilmiştir. Eserin Fransa Milli Kütüphanesi’nde bir nüshasının bulunduğu bilinmekteydi. Bu makalede Bavyera Devlet Kütüphanesi yazmaları arasında tespit edilen yeni bir nüshasının tanıtımı yapılmış ve yeni nüshanın bilinen nüshaya katkıları üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda bilinen nüshanın tanıtımına ve yeni nüshanın eksiklerini tamamlayıcı özelliklerine de yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Şiiri, Hassân, Assâr-ı Tebrîzî, Mihr ü Müşterî, mesnevi.
Abstract
Mihr u Mah and Mihr u Mushtari stories have an important place among the classical love mathnawis in Eastern literature. Iranian literature is the source of these stories which include the personification of celestial bodies and the use of their names as human names. Mihr u Mushtari is the work of Assâr-ı Tebrîzî (ö.784/1382), one of the poets of the Jalairs’ period. This work, which was written with the desire to reveal a different mathnawi in terms of subject, had been also received interest in Turkish Literature and translated into Turkish by some poets.
It is accepted that the reign of Murad II (1421-1451) is a prominent period for the development of the genre of mathnawi which the first examples of it began to be given as from the 11-13th centuries. While many original and translated works were written in the mathnawi genre in this period, translated works were more popular in love mathnawis. The work of Hassân, known as the first of the Mihr u Mushtari translations, was also written during this period and presented to Murad II as in Şeyhî’s Husrav u Shirin and Cemali’s Huma vu Humayun. It is known that there has been a copy (nushah) of the work in the National Library of France. Recently, a new copy (nushah) of Mihr u Mushtari was found in Bavarian State Library. In this article, the new copy of Mihr u Mushtari was introduced and the contributions of the new copy to the known copy were emphasized. In this sense, the general and complementary features of the known copy of it was also underlined.
Keywords
Ottoman poetry, Hassan, Assar-ı Tebrizi, Mihr u Mushtari, mathnawi.