Maktel-i Hüseyinlerde Yer Alan Fevkalâde Hâdiselere Kısa Bir Bakış; Maktel-i Âl-i Resûl Örneği
(A Brief Look at the Remarkable Events in Maktel-i Hüseyin; Maktel-i Âl-i Resul Example
)
|
Yazar
|
:
Sibel Özil
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
505-520
|
Özet
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş önemli türlerden birisi olan maktel, edebiyatımızda özel bir hüviyete bürünerek Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmıştır.
Maktel-i Hüseyin metinlerinde, Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Yaşanan hâdisenin yüreklerde büyük acılar bırakmış olması, bu hâdiselerin coşkun duygular ile menkıbevi ve olağanüstü bir hale büründürülmesine sebebiyet vermiştir. Bu hal ise tarihi gerçeklik ile örtüşmeyen birçok rivâyetin, söz konusu eserlerde anonim şekilde yaygınlık kazanması ve âdeta gerçekmişçesine nesilden nesile aktarılması ile sonuçlanmıştır.
Bu bağlamda çalışmada; öncelikle maktel türü ve maktel-i Hüseyinler hakkında bilgi verilecek, menkıbenin ne olduğuna dâir kısa bir açıklama yapılacak ve ardından maktellerde yer alan fevkalâde (olağanüstü) hâdiselere Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Nr. 4724’de kayıtlı Maktel-i Âl-i Resûl1 adlı eser özelinde işaret edilecektir. Amacımız, aktarılan hâdiselerin doğru veya yanlış olduğunu tartışmak olmayıp, bu mirasın gelenek içerisinde sahip olduğu yere temas etmektir.
Anahtar Kelimeler
Hz. Hüseyin, Kerbelâ, Maktel, Maktel-i Hüseyin, Menkıbe.
Abstract
In its general meaning, maktels are the pieces written on the death of someone. Maktel, which is one of the important genres created in the Turkish Islamic literature by nourishing from the Islamic tradition, has gained a prevalence under the name Maktel-i Hussein by taking on a special identity in our literature.
In maktel-i Hussein texts, Prophet Mohammed's grandson Hussein's martyrdom in Karbala is explained in an emotional language. The fact that the incident has left great pain in the hearts has led to the depiction of these events with exuberant emotions and an extraordinary state. This has resulted in the fact that many events that do not coincide with historical reality have gained widespread anonymity in these works and are transferred from generation to generation as if they were real.
In this context, firstly, information will be given about maktel type and maktel-i Hussain, a short explanation will be given about what is epic (menkıbe), and then the extraordinary events will be marked with the specific focus on the special work named as Maktel-i Âl-i Resûl which is placed in Suleymaniye Library Hacı Mahmud Efendi Number 4724. Our aim is not to discuss whether the events are true or false, but to touch the legacy of this heritage in tradition.
Keywords
Epic, Hussain, Karbala, Maktel, Maktel-i Hussain.