Mesnevî’de Geçen “Tavuğun Yetiştirdiği Kaz Yavrularının Hikâyesi” ve “Ceylan Yavrusunun Eşeklerin Ahırına Hapsedilmesi” Hikâyesine Göre İnsan
(Human According to “The Story of the Puppies of Goose That Are Trained By Chicken” and the Story of “Imprisonment of the Gazelle Puppy to the Barn of Donkeys’” in the Masnavi
)
|
Yazar
|
:
Gülay KARAMAN
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
17
|
|
Sayfa |
:
173-190
|
Özet
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, 13. yüzyılda Anadolu topraklarının
yetiştirdiği, Türk-İslam edebiyatının güçlü bir
temsilcisidir. Daha hayattayken büyük bir şöhrete kavuşan,
döneminde herkesin sevgi ve saygısını kazanmış Mevlana,
ölümünden sonra da eserleriyle insanlığa ders vermeye
devam etmektedir. Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde geçen
“Tavuğun Yetiştirdiği Kaz Yavrularının Hikâyesi” ve
“Ceylan Yavrusunun Eşeklerin Ahırına Hapsedilmesi”
hikâyesi insanın mahiyeti ve üstün yetenekleri bağlamında
incelenmeye uygun bulunmuştur. Kahramanları hayvanlar
olan bu hikâyelerde verilmek istenen ileti, hemen hemen
aynı tematik çerçevede ele alınarak okuyucuya ulaştırılır.
Mevlânâ’ya göre insan, dünya toprağı üzerinde yeşeren bir
tür olmakla birlikte kabiliyetleri sadece bu dünyaya yönelik değildir. Nitekim Mevlânâ’nın ifadesiyle “dilinden tam
olarak denizin anlayacağı” insan bir yönüyle ebediyete
aittir. Mevlânâ’nın eserleri, İslam tasavvufu ve vahdet-i
vücûd nazariyesinin güçlü etkileri altında vücuda
gelmiştir. Dolayısıyla Mesnevî’deki diğer hikâyeler gibi söz
konusu edilen iki hikâyede de amaç dinî ve tasavvufî özdür.
Mevlânâ, Mesnevî’nin en başında ney metaforu ile ortaya
koyduğu beden ruh ikiliği ve ruhun asli vatanına duyduğu
özlemi bu hikâyelerde hayvanlar âleminden örneklerle
açıklar.
Anahtar Kelimeler
Mevlânâ, Mesnevî, hikâye, insan.
Abstract
Rumi, who was trained by Anatolian territory in 13th
century, is a powerful representative of Turkish-Islamic
literature. “The Story of the Puppies of Goose That Are
Trained By Chicken” and the story of “Imprisonment of
the Gazelle Puppy to the Barn of Donkeys’” in the Masnavi
were eligible to be examined in the context of the nature of
human and the superior abilities. To be the hero in these
stories of animals desired message is conveyed to the reader
by taking almost in the same thematic framework.
According to Rumi human is a kind that emerges from the
soil of the world but his abilities are not only for this world.
Indeed, human who is “can exactly be understood by the
sea” in the words of Rumi belongs to eternity, in a way.
Rumi’s works had come into being under the strong influence of Islamic mysticism and unity of existence
theory. Therefore, the aim in both stories that have been
mentioned as other stories in Masnavi is the religious and
mystical essence. In these stories Rumi, explains the
duality of soul and body and the longing of the soul to the
original homeland with the examples from the animal
kingdom which he brought up at the beginning of the
Masnavi with nay metaphor.
Keywords
Rumi, Masnavi, story, human.