Summary
Sindbâdnâmelerden Hareketle Çerçeve Hikâye Geleneğinde Metinlerarasılık: Tûtî Hikâyesi Örneği
Sindbâdnâmeler, Doğu kültüründe doğmuş, farklı kanallarla
dünyanın farklı coğrafyalarına yayılmış, büyük
çerçeve hikâye külliyatlarından biridir. Bu metinler,
doğuda Sindbâdnâme, batıda ise Yedi Vezir Hikâyeleri
olarak bilinmektedir. Metin içinde metin de denilen çerçeve
hikâye tekniğiyle oluşturulmuş bu hikâyelerde, bir çerçeve
içerisinde birbirinden bağımsız pek çok iç hikâye vardır.
Çerçeve hikâyenin esnek yapısının bir sonucu olarak farklı
hikâye külliyatlarında ortak iç hikâyelere rastlanmaktadır.
Hikâye külliyatları arasındaki bu metinlerarasılık aynı
zamanda toplumlar arası kültürel alışverişin de bir
göstergesidir. Bu makalede, Sindbâdnâmelerin kökeni
hakkında bilgi verildikten sonra, çerçeve hikâye külliyatları
arasındaki metinlerarasılığa örnek olarak Sindbâdnâme,
Binbir Gece Masalları, Tûtînâme ve Kırk Vezir Hikâyelerinde
ortak bir iç hikâye olan “Tûtî Hikâyesi” ele
alınacaktır.
Keywords
Sindbadnâme, çerçeve hikâye, metinlerarasılık, Tûtî hikâyesi, mensur hikâye.