Summary
Fahrî Dîvânının Yeni Bulunan Yazma Nüshaları ve Dîvâna Katkıları
18. yüzyıl şairi Fahrî-i Celvetî (ö. 1799) dîvânının Vatikan Kütüphanesi Vat. turc. 208 ve Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi 035773/16 numarada kayıtlı iki yazma nüshası tespit edilmiştir. Nüshalar medhiyye, mersiyye, kudûmiyye, tebrikiyye, mahlasnâme, davetnâme, tarih, takriz, şarkı, manzum mektup türlerinde ve beyt, gazel, kaside, mesnevî, rubâ’î, kıt’a, kıt’a-i kebîre, murabba, kalenderî, dîvân, koşma, tahmis şekillerinde Dîvân'da mevcut olmayan toplam 71 şiir ve 1 bendi ihtiva etmektedir. Bunlar Dîvân’da mevcut olan 6 tarih şiirinin bilinmeyen/belirtilmeyen tarih mısraları ile 5’inin mevcut olmayan rakamsal tarihlerini de muhtevidir. Bu içerik şahsi, ailevi, içtimai, mesleki, edebî açılardan Fahrî’ye dair; din ve devlet adamları, şairler, kadınlar, mezar taşları gibi konularda döneme dair birtakım yeni bilgiler barındırmaktadır. Bu çalışmada tüm bunlar ortaya konarak Fahrî Dîvânı ve edebiyat tarihine katkıda bulunmak hedeflenmektedir.
Ondan bahseden kaynaklarda bulunmayıp bu makalede gündeme getirilen bilgilerden bazıları olan; oğlunun, kız kardeşinin, müridinin varlığı; kadı nâibi oluşu gibi Fahrî’ye ilişkin bilgiler haricinde, Fuzûlî (ö. 1556)’nin başlattığı 20 şiirlik bir nazire ağının son halkası oluşu, bilinenlerden başka bir şerhi daha olduğu, tarih şiirlerine saat ve an bilgisi eklediği gibi edebiyat tarihini ilgilendiren ve devrindeki meşhur/meçhul kişilerle olgulara yönelik dönemi ilgilendiren çeşitli bilgiler; metin neşri çalışmalarının yalnızca edebî değil tarihî, sosyal ve kültürel veriler de sağlayarak toplumsal belleğe hizmette önemini göstermekte; bu da edebiyatın diğer bilimlere kaynaklığını örneklemektedir.
Keywords
18. yüzyıl, Fahrî-i Celvetî, dîvân, yeni şiirler, yeni bilgiler.