Summary
Şairi Bilinmeyen Farsça Manzum Bir Kırk Hadîs
Hz. Peygamber’in kırk hadîsi ve bu hadîslerin açıklamalarından oluşan eserlere kırk hadîs denilmektedir. Kırk hadîs türü hicri II. yüzyıldan sonra ortaya çıkıp yaygınlaşmıştır. Türk, Arap ve Fars edebiyatlarında oldukça rağbet gören bu tür, Hz. Peygamber’in “Ümmetim için dinî konulara dair kırk hadîs derleyen kimseyi Allah Teâlâ âlimler topluluğu arasında diriltir” mealindeki hadîsi hasebiyle kaleme alınmıştır. Bu hadîs sebebiyle birçok alim, edip ve mutasavvıf kırk hadîs derlemiştir. Kırk hadîsler bazen manzum, bazen mensur, bazen de manzum-mensur karışık bir tarzda yazılmıştır. Bu tür eserlerde genellikle ilk önce hadîs metni yazılır, sonra kısa tercümesi verilir, bazen de ayetler, başka hadîsler ve hikmetli olaylarla konu genişletilir. Özellikle anlaşılması ve ezberlenmesi kolay olan hadîslerden seçilen kırk hadîsler zengin bir dinî edebiyatın gelişmesine vesile olmuştur. Edebî, ahlakî, içtimâî ve dinî özelliklere sahip olan kırk hadîsler, İslâm dünyasında en çok Türkçe yazılmıştır. Türk edebiyatında kırk hadîsler hilye, siyer, mevlid ve maktel gibi dinî türlere nispetle daha çok işlenmiştir. Kırk hadîsler klasik edebiyatımızda hem Türkçe hem de Farsça yazılmıştır. Nitekim İdris-i Bitlisî, Yusuf Nûrî Efendi, Uzun Firdevsî, İznikli Selâmî, Mollâ Câmî’yi örnek alarak bu türden Farsça eserler yazmışlardır. Bu çalışmada Süleymaniye Kütüphanesi Çelebi Abdullah koleksiyonunda (nr. 400, vr. 74a-77a) bulunan şairi bilinmeyen Farsça manzum kırk hadîs ilk defa ele alınacak, eserin Farsçası yazılacak ve Türkçe tercümesi yapılacaktır.
Keywords
Kırk Hadîs, Farsça Manzum Kırk Hadîs, Süleymaniye Kütüphanesi.