Summary
Ebu’l- Fazl Musâ elİznikî’nin “Terceme-i Kısas-ı Enbiyâ” İsimli Eseri
Ahbâr-ı enbiyâ tabiriyle de anılan kısas-ı enbiyâ türü,
çeşitli kavimlerin ve peygamberlerin hayatını anlatan
eserlerdir. Zamanla müstakil bir tür olarak gelişen kısas-ı
enbiyâların ilk örneklerini Vehb b. Münebbih (ö. 732),
Muhammed b. Abdillah el-Kisâî (XI. asır) ve Muhammed b.
İbrâhîm es-Sa’lebî (ö. 1035) gibi müellifler vermiştir.
Rabguzî (XIV. asır) ve Ahmet Cevdet Paşa (ö. 1895) gibi
müelliflerin yazmış olduğu Türkçe kısas-ı enbiyâlarda da,
genellikle Sa’lebî ve Kisâî’nin eserlerinden faydalanılmıştır.
Edebiyatımızda kısas-ı enbiyâ türüne kaynaklık eden bu
eserler, pek çok kez Türkçeye tercüme edilmiştir. Günümüze
ulaşan ve mütercimi bilinen eserlerden biri de Ebu’l-Fazl
Musâ İbn Hacı Hüseyin İznikî’ye (ö. 1435) ait “Terceme-i
Kısas-ı Enbiyâ” isimli bir Sa’lebî tercümesidir. Bu zamana
kadar söz konusu tercümenin yalnızca birinci cildini
kapsayan, Yozgat ve Şazeli nüshaları bilinmekte idi.
Konuyla alakalı yapılan araştırmalar esnasında Diyanet
İşleri Başkanlığı Yazma Eserler Kütüphane’sinde, bu eserin
yeni bir nüshası daha tespit edilmiştir. Bulunan yeni
nüshanın, İznikî’ye ait olan diğer nüshalardan farklı olup
Terceme-i Kısas-ı Enbiyâ’nın iki cildini de kapsayan tam bir
tercüme olduğu belirlenmiştir. Makalede öncelikle, genel
hatlarıyla kısas-ı enbiyâlardan ve Ebu’l-Fazl Mûsâ elİznikî’nin
hayatından bahsedilerek eserleri hakkında
bilgilendirmeler yapılmıştır. Daha sonra ise bulunan yeni
nüshanın tanıtımı yapılarak Terceme-i Kısas-ı Enbiyâ’dan
örnekler verilmiştir.
Keywords
Kısas-ı Enbiyâ, Sa’lebî, İznikî, Tercüme, Arapça, Türkçe.