Summary
Sürgünlüğün Hüzünlü Şairi Şâhî’nin (Bayezid) Gazellerine Psikobiyografik Bakış
Tarihe iz bırakan kişileri, disiplinler arası bir çalışma yöntemi psikobiyografi ile tanımak, onların gerçeklerini ortaya koymak mümkündür. Psikobiyografi yöntemiyle incelenmeye çalışılan kişinin bilinci ve bilinçaltının tezahürü, bütün verilerle ele alınır. Psikobiyografi inter-disipliner bir yöntem olduğundan tarih, biyografi ve edebî eser birbirinden ayrılamaz. Tarihî bilgiler, eserler değerlendirilerek kişiyle ilgili analizler yapılır ve belli sonuçlara varılır. Şiir bir edebî tür olarak en başta, şairlerin kendilerini anlatmak için vardır. Şiir, ses, kelime ve mana birleşimleri ile şairin uyanık bilincinin veya bilinçaltının yansımalarını açığa çıkarır. Şairlerin bilinen hayat hikâyelerinin yanında, bilinmeyenlerini psikobiyografi yöntemiyle analiz etmek mümkündür.
Tarihî bir şahsiyet olan Şâhî’nin (Bayezid) mücadele dolu bir hayatı vardır. Klasik Türk şiir geleneği içinde söylediği gazelleri, hayat hikâyesindeki duygu durumunun izdüşümleridir. Şâhî’nin eserlerini şekillendiren en temel duygu hüzün, bir izlek olarak alınıp hakkında psikobiyografik bir değerlendirme yapılabilir. Bu metotla Şâhî’nin bilinen biyografisinin yanında bilinmeyen yönleri açığa çıkarılmış olur.
Bu makalede Şâhî'nin gazellerinden hareketle, hayat hikâyesinin hüzünlü tarafının şiirlerine yansıyışı ortaya koyulmuştur. Çalışmada psikobiyografik yöntem uygulanmıştır.
Keywords
Şâhî (Bayezid), hüzün, psikobiyografi, gazel.