Summary
Fal Kültürü ve Bir Manzum Nebat Falnâmesi Örneği
Bilinmeyeni ve geleceği öğrenme merakı, insanların ortak
kişilik özelliklerindendir. Böyle olunca, bazı işaretler üzerinden,
birtakım yöntemlerle bilinmeyeni tahmin işi sayılan
falcılık; binyıllar öncesine dayanan ve hemen her toplumda
görülebilen bir uygulamadır. Türk toplumunda da yaygın
bir gelenek olan fal ve falcılık üzerine klasik edebiyatımızda
da çeşitli fal usullerini konu edinen ve genel adıyla Falnâme
olarak bilinen birçok eser yazılmıştır. Yazımızda falın
kültürümüzdeki yeri ve önemi hakkındaki bilgilerden sonra;
diğer iki bölümünün istinsah kayıtlarından on sekizinci
yüzyılın ilk yarısı içerisinde kayda geçirildiği sanılan el
yazması bir eser içerisindeki, ne zaman ve kimin tarafından
söylendiği şimdilik bilinemeyen, başlığı da olmayan, meyve
ve çiçek gibi nebat isimleri üzerinden niyet tutma ve kur’a
falı niteliğinde; “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla ikişer
beyitlik bendler halinde, klasik şiirimizin mazmunları
çerçevesinde söylenmiş; baş kısmında 15x5 bölümlük, 1-2-
4-8-16 ritmik sayılar altında fal uygulama şeması da
bulunan ve toplam 30 bendden oluşan bir manzum Falnâme
örneği bilim, kültür ve edebiyat âlemiyle paylaşılmak
istenmiştir.
Keywords
Fal, Falnâme, nebat, klasik edebiyat.