Summary
Hoca-zâde Muhammed Râsim Hikmet Tarafından Kaleme Alınan Kıyâfetnâme Üzerine Bir Değerlendirme
Klasik Türk edebiyatında kıyâfetnâme pek çok müellif
tarafından kaleme alınan bir edebî türdür. Bu edebî türler -
genel olarak- insanların fizikî özelliklerinden yola çıkarak
onların kişilikleri hakkında değerlendirme yapmak için
kaleme alınırlar. Kıyâfetnâmeler muhteva olarak genellikle
insanın ağız, kaş, göz, burun, çene, saç ve yanak gibi
görünen uzuvlarını konu ederler.
Kıyâfetnâme türü ile alakalı Türk edebiyatında pek çok
eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin bazıları müstakil olarak,
bazıları da müelliflerin başka eserleri içinde bir bölüm
hâlinde kaleme alınmıştır. Çalışmamızın kapsamı müstakil
olmayan kıyâfetnâme türlerinden biri olan ve İstanbul
Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Türkçe Yazmalar
Bölümü T 06739 numarasıyla kayıtlı Hâb-nâme-i Râsim
Hikmet adlı eserin kıyâfetnâme bölümüdür. Müellif bu
eserinde yirmi iki ayrı tipi -resimlerini de göstererek- tarif
etmiş ve bu tipteki insanların kişilik özelliklerinden
bahsetmiştir. Çalışmamızda yirmi iki ayrı tipten (şekilden)
oluşan bu kıyâfetnâme türünde geçen tiplerin fizikî
özellikleri ile kişilikleri arasında kurulan bağlar
incelenecektir.
Keywords
Kıyâfetnâme, klasik Türk edebiyatı, Hoca-zâde Muhammed Râsim Hikmet.