Summary
Mora Fethinin (1715) Klasik Türk Şiirindeki Yankıları ve Râzî’nin “Fetihnâme” Konulu Bir Şiiri
Her milletin/dönemin edebiyat geleneğinde olduğu gibi,
klasik Türk edebiyatı da içinden çıktığı toplumun sosyal hayatı,
kültürel değerleri ve inanışları gibi yapıtaşlarına bigane
kalmamıştır. Gazel gibi sanat gayesinin en üst düzeyde olduğu
şiir türlerinde, yoğun bir mecaz diliyle ve doğrudan değil de
dolaylı/örtük olarak topluma, sosyal hayata pencereler açılır.
Bunun yanında bu edebiyat geleneğinde, mecazdan daha uzak,
hakikat diline daha yakın bir dil ve anlatım ile ve daha az
dolaylı/örtük olarak topluma ve sosyal hayata kapılar açan bazı
türler de bulunmaktadır. Bu türler arasında sayılabilecek tarih
düşürme manzumelerinde; doğum, ölüm, evlenme ve bir
makama atanma gibi oldukça farklı hadiseler tarihlendirilirken
özellikle himaye geleneği çerçevesinde siyasi hadiseler de gözden
kaçırılmamaktadır. Bu anlamda Osmanlı döneminde
gerçekleşen fetihler, klasik şairlerin tarih düşürmek için en fazla
rağbet gösterdikleri hadiselerden olmuştur. 1127/1715 yılında
gerçekleşen Mora fethi de dönemin birçok şairi tarafından türlü
şekillerde edebiyata konu edilip tarihlendirilmiştir. Bu
makalede, bahsi geçen fethin klasik Türk şiirindeki yansımaları
tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla,
öncelikle söz konusu fethi müstakil olarak ele alan eserler
tanıtıldıktan sonra taranan divanlarda bu olaya düşürülen
tarihler değerlendirilmiştir. Çalışmamızın son kısmında ise
Râzî mahlaslı bir şairin bu fethe tarih düşürmek maksadıyla yazdığı mesnevi nazım biçimindeki şiiri bir incelemeden sonra
diliçi çevirisiyle birlikte neşredilmiştir.
Keywords
Mora fethi (1715), Tarih düşürme, Râzî, klasik Türk şiiri