Summary
Arapça Mesellerin Bir Tercümesi: Kudsî'nin Terceme-i Durûb-ı Emsâl-i Arabiyye’si
Kültür ve medeniyetin en özlü aynalarından olan meseller,
hemen her dönem dikkat çekici metaforlar olmuştur. Kaynaklar,
mesellerin anlamı kuvvetlendirmek ve düşünceyi kısa yoldan
ifade etmek amacıyla kullanıldığını vurgular. Her meselin arkasındaki
derin yapı, anlam ve hikâye sözün özü bağlamında
oldukça önemlidir. İslami dönemde İran ve Arap edebiyatlarının
etkisiyle edebi metinlerde sıkça görülen meseller, özellikle XVII.
yüzyıldan sonra daha çok işlenmiştir. Kudsi’nin eseri Tercemei
Durûb-ı Emsâl-ı Arabiyye, Arapça mesellerin Türkçeye çevirisidir.
Kudsi’nin eseri 28 bölümden oluşmaktadır. Eserde 120
meseli alfabetik olarak verip tercüme etmiştir. Kudsi’nin özellikle
mesellerin kullanım sebeplerini açıklaması, onu
benzerlerinden ayırmaktadır. Kudsi’nin eserdeki didaktik tavrı,
öne çıkan temel unsurlardan biridir. Terceme-i Durûb-ı Emsâlı
Arabiyye’deki derkenar açıklamaları, farklı bir üslubun esere
hâkim olduğunu göstermektedir. Eser, dönem padişahı III. Ahmed’e
sunulmuştur. Eserde geçen Arap atasözlerine
bakıldığında kaynak olarak Kur’ân, hadîs, hâdise, teşbih, kıssa,
hikmet ve şiirin seçildiği tespit edilmektedir.
Keywords
Edebiyat, mesel, Kudsî, Terceme-i Durub-ı Emsâl-ı Arabiyye.