Summary
Klasik Türk Şiiri Gazel Geleneğinde Duygularla İlişkisi İtibariyle Aşk -Fuzûlî Örneği-
Klasik Türk şiiri gazel geleneğinin aşk anlayışında amaç
her ne kadar sevgiliye kavuşmak gibi görünse de, asıl amaç
aşktır. Yani aşkı doyasıya yaşamak, aşkla olgunlaşmaktır.
Bunun yolu ise sevgiliye kavuş/a/mamaktan, acıdan, kederden,
elemden, hasret ateşinden, kıskançlık ateşinden, sabır
göstermekten, ümit ile korku arasında yaşamaktan, âh
etmekten, feryâd ve figân etmekten, cevr ü cefa çekmekten ve
can vermekten geçer. Âşığın yaşadığı bu durumların hemen
hepsi, bir duygunun ya nedeni ya da sonucudur. Ancak o
duygu tek başına bir anlam ifade etmez. Metnin derûnunda,
duygunun mutlaka aşkla bağlantısı vardır. Çünkü her
duygu aşk içerisinde anlam kazanır ve onla ilgili olarak
metne girer.
Duygular itibariyle, aşkın merkezinde âşığın olduğu
söylenebilir. Tüm duyguları âşık yaşar. Sevgili duygu
durumuna katılmaz. Aşkın hareketsiz başlatıcısıdır. O,
yapmadıklarıyla ya da esirgedikleriyle duyguya ortak olur.
Rakib için de aynı şeyi söylemek mümkündür. Bununla
birlikte, sevgili ve rakibin aşk içerisinde hemen tüm
yaptıklarının âşığın aşkını arttırıcı bir işlevi olduğu
söylenebilir.
Keywords
Şiir, Divan Şiiri, Gazel, Duygu, Aşk.