Summary
Fahreddîn-i Irâki Divanı’nda Tamlama Çeşitleri
Fahreddîn-i Irâki, 610-688 (1213-1289) yılları arasında
yaşamış, âlim ve sûfî şairlerdendir. Bilgin, kültürlü, saygın
bir ailede yetişmiş, dönemin tüm aklî ve naklî ilimlerini ders
verecek derecede öğrenmiştir. Uşşâknâme, Lema‘ât ve
Dîvân’dan oluşan manzum ve mensur eserleri vardır.
Eserlerini tasavvufun etkisi altında, âşıkane ve arifane bir
dille kaleme almış, tevhid sırlarını, hakiki aşkı ve mutlak
güzelliği anlatmıştır. Şiirlerinin güç ve anlaşılmaz tarafı az
olup kelimeler genellikle bilinen anlamlarıyla kullanılmıştır.
Senâî, Attâr, Mevlâna ve Sadî gibi şairlerin etkisi
altında kalmış, onların şiirlerinden tazminlerde bulunmuştur.
Hâfız ve Câmî gibi kendinden sonra gelen bazı
şairlere de örnek olmuştur.
Çalışma, Irâki’nin Nesrîn-i Muhteşem (Hezâî) tarafından
Mecmûa-i Âsâr-i Fahreddîn-i Irâki (Tahran 1372 hş.)
adıyla neşredilen Dîvân’ı esas alınarak hazırlanmış olan
Fahreddîn-i Irâki Divanı’nda Kelime ve Cümle Bilgisi
(Doktora Tezi) adlı çalışmadan faydalanılarak yapılmıştır.
Fahreddîn-i Irâki’nin hayatı hakkında kısa bir bilgi verildikten
sonra Farsça dilbilgisinde tamlamalar ve çeşitleri konusu adı geçen Dîvân’dan örnek beyitler getirilerek
incelenmiş, beyitlerin sonuna sayfa ve beyit numarası
verilmiştir.
Keywords
Fahreddîn-i Irâki, Uşşâknâme, Lema‘ ât, Dîvân, tamlama ve çeşitleri.