Summary
Bûsîrî (ö. 696/1297 ?)’nin Kasîdetü’l-Bürde’sinin Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa (ö. 1308/1892) Tarafından Yapılan Mensur ve Manzum Tercümesi
Kendine has bir kompozisyonla övgü maksatlı yazılan
şiirlere “kasîde” denilmektedir. Genellikle kasîdelerde maksat,
sunulan kişinin medhiye bölümünde sanatlı bir şekilde
övülmesidir. Medhiye bölümü kasîdelerin merkezini ve asıl
amacını teşkil etmektedir. Hz. Peygamber’i (ö.11/632)
methetmek için kaleme alınmış kasîdeler içinde, Ka’b. b.
Züheyr (ö.24/645?) tarafından kaleme alınan ve ilk beytinin
başında geçen Banet Su^ad ifadesiyle ya da Kasîdetü’l-
Bürde adıyla meşhur olan şiirin ayrı bir önemi bulunmaktadır.
Kendisinden sonra yazılan Hz. Peygamber’i
konu alan kasîdelere öncülük etmiş olan bu şiir, Bûsîrî’nin
(696/1297?) kasîdesine de ilham kaynağı olmuştur. Bûsîrî’nin
şiiri de asıl ismi olan el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî
Medhi Hayri’l-Beriyye’den daha çok, Kasîdetü’l-Bürde,
Kasîde-i Bürde, Kasîde-i Bür’e adlandırmalarıyla meşhur
olmuş ve şöhreti, gerek barındırdığı edebî gücü gerekse
yazılış hikâyesinin dikkat çekiciliği sebebiyle Ka’b b.
Züheyr’in kasîdesini aşmayı başarmıştır. Hz. Peygamber’in
şefaatine ve övgüsüne ulaşmak gayesiyle, özellikle
Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’si, Türk edebiyatında manzum
ve mensur olarak tercüme edilmiş, hakkında şerhler
yazılmış, şiir için tahmis ve tezyiller kaleme alınmıştır.
Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa (ö.1308/1892) da Hz.
Peygamber’in şefaatini umarak kasîdeyi hem manzum hem
de mensur şekilde tercüme etmiştir. Devlet adamı sıfatıyla
öne çıkan Said Paşa, birçok eser kaleme almış, Kasîdetü’l-Bürde’ye karşı da özel bir ilgi duymuştur. Manzum ve
mensur tercümenin dışında ayrıca, Kasîdetü’l-Bürde’nin
bazı beyitlerini tahmis etmiştir. Bu makalede öncelikle
Kasîdetü’l-Bürde hakkında genel bilgi verilmiş, ardından
müelliflerin hayatları ve eserleri ele alınmıştır. Mensur ve
manzum Kasîdetü’l-Bürde tercümesinin gerek şekil gerek
muhteva bakımından incelemesi yapıldıktan sonra metinler,
transkribe edilerek verilmiştir.
Keywords
Bûsîrî, Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa, Kasîdetü’l- Bürde, Tercüme.